Ruandadagi genotsidga 30 yil. Fotosuratlar

Jahon 20:44 / 07.04.2024 20456
Ruanda va Kongo Demokratik Respublikasi chegarasidagi Gisenya shahridagi qochqinlar lageri. 1996 yil 16 noyabr
Abdelhak Senna / AFP / Scanpix / LETA

1962 yilda Ruanda mustaqillikka erishgach, mamlakatda hokimiyat tutsi qabilasi qirollik sulolasidan xutular hukumatiga o‘tadi. Tutsilarning bir qismi mamlakatdan qochib ketadi va 1980-yillar oxirida qo‘shni Uganda hududida Ruanda vatanparvarlik frontini tuzadi.

Ruandadan kelgan qochqinlar qo‘shni Tanzaniyada. 1994 yil 30 aprel
Scott Peterson / Liaison / Getty Images

1994 yil 6 aprelda Ruanda prezidenti Jyuvenal Xabiarimananing samolyoti poytaxt Kigalidagi aeroportga qo‘nish arafasida yerdan uchirilgan raketa bilan urib tushiriladi. Ruanda vatanparvarlik fronti vakillari bo‘lgan tutsilar ham, tinchlik jarayoniga qarshi bo‘lgan radikal xutular ham ushbu hujumga aloqadorlikda gumonlanadi.

Prezident Xabiarimananing o‘limidan bir necha soat o‘tgach butun mamlakat bo‘ylab tutsilarga hamda mo‘’tadil xutularga hujumlar boshlanadi. Qotilliklar va zo‘rlashlarda nafaqat harbiy xizmatchilar va politsiyachilar, balki ko‘ngilli guruhlar ham ishtirok etadi.

Ruanda vatanparvarlik fronti sulhga amal qilishni to‘xtatadi va BMTning yangi muzokaralar o‘tkazishga urinishlariga qaramay, mamlakat ichkarisiga yurish boshlaydi. 4 iyul kuni RPF kuchlari poytaxt Kigalini egallaydi. Ikki million atrofidagi xutular qo‘shni mamlakatlarga, birinchi navbatda Zairga (hozirgi nomi — Kongo Demokratik Respublikasi) qochadi.

Ruandaning yangi hukumati ommaviy qotilliklarda gumonlab 100 mingdan ortiq kishini hibsga oladi. Ishlarni ko‘rib chiqish jarayonini tezlashtirish uchun 2001 yilda gakaka sudlari tashkil etiladi, ular uchun sudyalar oddiy fuqarolardan tanlanadi. Gakaka sudlarida millionga yaqin ish ko‘rilgan. BMT Ruanda bo‘yicha Xalqaro tribunal ta’sis etgan, unda genotsidga aloqador bo‘lgan 96 nafar yuqori martabali shaxslarga ayblov qo‘yilgan.

Qochqin xutular Burundida Tanzaniya tomon ketmoqda
Malcolm Linton / Liaison / Getty Images
Ruandalik qochqinlar Zairda. 1994 yil 19 avgust
Scott Peterson / Liaison / Getty Images
O‘ldirilgan tutsi jasadi dafn qilish uchun olib ketilmoqda. 1994 yil 25 may
Scott Peterson / Liaison / Getty Images
Scott Peterson / Liaison / Getty Images
Fransuz dengiz piyodalari Ruanda janubidagi xutu qochqinlar lageri. 1994 yil 3 iyul
Hocine Zaourar / AFP / Scanpix / LETA
Ruandalik qochqinlar Tanzaniyada. 1994 yil 30 aprel
Scott Peterson / Liaison / Getty Images
Tanzaniyadagi qochqinlar lageri. 1994 yil 4 may
Scott Peterson / Liaison / Getty Images
Tanzaniyadagi qochqinlar. 1994 yil 5 may
Scott Peterson / Liaison / Getty Images
Xutu qochqinlar Burundida. 1996 yil
Malcolm Linton / Liaison / Getty Images
Genotsidga aloqadorlikda gumondorlar Gitarama shahridagi qamoqxonada. 1995 yil
Malcolm Linton / Liaison / Getty Images
Ruandada ommaviy dafn. 1996 yil dekabr
Joe McNally / Getty Images
Afrika ittifoqi komissiyasi rahbari Musa Faki Maxamat, Ruanda prezidenti Pol Kagame, uning rafiqasi Jannet Kagame va Yevrokomissiya rahbari Jan-Klod Yunker Ruandadagi genotsidning 25 yilligiga bag‘ishlangan tadbirda
Yasuyoshi Chiba / AFP / Scanpix / LETA
Genotsid vaqtida o‘ldirilganlarning fotosuratlari Kigalidagi xotira markazida
Dai Kurokawa / EPA / Scanpix / LETA
Ko‘proq yangiliklar: