Дониёр Комиловнинг Ўзбекистондаги бизнеси. “Трест-12” ҳам улар қаторига қўшилди

Ўзбекистондаги энг машҳур қурилиш компанияларидан бири – “Трест-12”даги 51,1 фоиз давлат улуши 111 млрд сўмга хусусийлаштирилди. Харидор – Delta Global Dynamics. Бу МЧЖнинг 100 фоиз улуши собиқ ташқи ишлар вазирининг ўғли Дониёр Комиловга тегишли. Шу тариқа, у триллионлаб сўмлик лойиҳаларни тендерсиз қўлга киритиши ортидан кўп бор ОАВ эътиборига тушган қурилиш корхонасининг асосий эгасига айланди.

Дониёр Комилов ким?

Дониёр Комилов – Ўзбекистондаги кўзга кўринган сиёсатчилардан бири Абдулазиз Комиловнинг ўғли. Узоқ йиллар ташқи ишлар вазири бўлиб ишлаган Абдулазиз Комилов ҳозирда Хавфсизлик кенгаши котибининг ташқи сиёсат ва хавфсизлик масалалари бўйича ўринбосари ҳисобланади.

Яқин-яқингача кичик Комилов номи кўпчилик ўзбекистонликларга мутлақо нотаниш эди. 2021 йилда унга тегишли “Metropol Group” МЧЖ Тошкент марказидаги Миллий хавфсизлик хизматининг собиқ биносини 210 млрд сўмга сотиб олди. Шу тариқа, у жамоатчилик эътиборига тушди.

2023 йилнинг феврал ойида Комилов эгалик қиладиган бошқа бир компания – “First Premium Alliance” МЧЖ Ўзбекистондаги энг йирик спирт заводи – “Қўқон биокимё” АЖни хусусийлаштириб олди.

2024 йилга келиб, Дониёр Комиловнинг Petroleum Technology Group компанияси илгари “Ўзбекнефтгаз”га тегишли бўлган Чиноз нефтни қайта ишлаш заводи ва UNG Petro ёқилғи қуйиш шохобчалари тармоғини қўлган киритди. Номи Carvon дея ребрендинг қилинган Ўзбекистондаги энг йирик заправкалар тармоғи қандай қилиб давлатнинг эгалигидан чиқиб кетгани номаълум. Бу олди-сотди жараёнлари бўйича ҳалигача расмий маълумот берилмади.

Корхона ва ташкилотлар реестрига кўра, Дониёр Абдулазизович Комилов Ўзбекистонда камида 10 та компаниядан бевосита улушларга эга. Бундан ташқари, очиқ манбаларда унинг Россиядаги йирик активлари ҳақида ҳам кўплаб маълумотлар бор. У 2010-2014 йилларда Газпромбанкнинг “Управляющая компания – Стратегические активы” ЁАЖ тузилмаси раҳбари, 2015-2016 йилларда эса “Уралмашзавод” директорлар кенгаши аъзоси бўлган.

2023 йилнинг ёзида кичик Комилов Россиядаги энг йирик мис ишлаб чиқарувчи компаниялардан бири – Урал кон-металлургия компаниясининг ҳам бенефициар эгасига айлангани ҳақида хабарлар пайдо бўлганди.

«Трест-12» ҳақида

Хусусийлаштирилган “Трест-12”га келсак, бу кеча пайдо бўлиб қолган компания эмас. Корхона тарихи “Боштошкентқурилиш” буйруғига мувофиқ, жамоат ишларини бажариш учун 12-трест ташкил этилган 1979 йилга бориб тақалади.

“Трест-12” турли йилларда Вазирлар Маҳкамаси биноси реконструкцияси, Миллий кутубхона, Минор масжиди, Молия вазирлиги ва Сингапур менежментни ривожлантириш институти бинолари, “Бунёдкор” стадиони, HYATT Regency меҳмонхонаси ва бошқа биноларни қуриш билан шуғулланган. Охирги катта лойиҳалари қаторида Ислом цивилизацияси маркази қурилишини кўрсатиш мумкин.

2021 йилда ОАВда “Трест-12” йирик давлат буюртмаларини тендерсиз олаётгани ҳақида хабарлар пайдо бўла бошлади. Жамоатчилик саволлари ортидан, ўша йили Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ўрганиш ўтказиб, бу қурилиш компаниясига қарийб 5 трлн сўмлик лойиҳалар тендерсиз берилганини аниқлади.

Агентлик директори Акмал Бурҳоновга кўра, тендерсиз берилган лойиҳаларнинг аксариятида манфаатлар тўқнашувига йўл қўйилган. Бу – компания ҳиссадорлари орасида ўша пайтдаги қурилиш вазири Ботир Зокировнинг ўғли ва турмуш ўртоғи ҳам бўлгани билан боғлиқ эди.

Вазир ўз чиқишларидан бирида “Трест-12”нинг лойиҳаларни тендерсиз олишига изоҳ берган.

“12-Трест ташкилотининг айрим объектлар қурилишида тўғридан тўғри белгиланиши сабаблари бор. Ташкилот тарихи, сифат, муддат, бундан ташқари ҳар бир ташкилотнинг ўзининг қонун-қоидалари бор. Ҳар ким ҳам бу қонун-қоидаларни қилолмайди.

Албатта, объектнинг тўғридан тўғри берилиши менга боғлиқ эмас, Вазирлар Маҳкамасининг қарори билан белгиланади. “450 миллиард” ҳақидаги тарқалган хабарга келсак, буни билмайман, менинг ҳам ўз ишларим бор. “12-Трест”ни менга боғлаб берган жойи йўқ”, деган эди собиқ вазир.