14 yanvar, seshanba kuni AQSh Davlat departamenti binosida AQSh davlat kotibi Entoni Blinken va Armaniston tashqi ishlar vaziri Ararat Mirzoyan o‘z mamlakatlari o‘rtasidagi strategik sheriklik to‘g‘risidagi nizomni imzoladilar. Ushbu hujjat to‘rtta asosiy yo‘nalish bo‘yicha ikki tomonlama hamkorlikni kengaytirishga asos soladi. Hamkorlik iqtisodiyot, xavfsizlik va mudofaa, demokratik islohotlar, shuningdek, ikki davlat fuqarolari o‘rtasidagi aloqalarni kengaytirish orqali rivojlanadi, dedi Blinken imzolash marosimida. Ilmiy-texnik hamkorlikka, jumladan, tinch yadroviy sohada hamkorlik qilish imkoniyatlarini ochib beruvchi «123 kelishuv» bo‘yicha bo‘lajak muzokaralarga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Armaniston xavfsizligini mustahkamlash doirasida joriy yilning fevral oyida bojxona va chegara xizmatlari sohasidagi amerikalik mutaxassislar tashrif buyuradi. Harbiy hamkorlik «Burgut hamkor» qo‘shma mashg‘ulotlari orqali davom etadi. Bundan tashqari, Yerevan xalqaro aksilterror koalitsiyasiga qo‘shilib, uning 88-a’zosiga aylanadi.
Ararat Mirzoyan, o‘z navbatida, strategik sheriklik darajasiga chiqishni umumiy qadriyatlar va manfaatlarga asoslangan munosabatlarning tabiiy rivojlanishi deb atadi. U, ayniqsa, Vashingtonning Armaniston suvereniteti va hududiy yaxlitligini qo‘llab-quvvatlashi muhimligini ta’kidladi. O‘z navbatida, Entoni Blinken Vashington va Yerevan o‘rtasidagi munosabatlarning yangi formati butun Janubiy Kavkazda barqarorlikka hissa qo‘shishiga ishonch bildirdi.
Moskvaning vazmin munosabati
Belarus, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikistonni o‘z ichiga olgan Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti (KXShT)dagi Armanistonning asosiy hamkori bo‘lgan Rossiya Yerevanning Qo‘shma Shtatlarning strategik hamkori bo‘lish haqidagi qaroriga ancha vazmin javob berdi. Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov 14 yanvar kuni o‘zining yakuniy matbuot anjumanida bunday kelishuvni imzolash Yerevanning suveren huquqi ekanligini va Moskva boshqa davlatlarga kim bilan munosabatlar o‘rnatishi kerakligini aytish niyatida emasligini aytdi. Lavrovning so‘zlariga ko‘ra, asosiy ahamiyatga ega bo‘lgan narsa hujjatning nomi yoki uni imzolash fakti emas, balki bunday hamkorlikning amaliy oqibatlaridir.
Sergey Lavrov Moskva va Yerevan o‘rtasidagi munosabatlar og‘ir davrni boshidan o‘tkazayotganini tan olib, muloqotni davom ettirish muhimligini ta’kidladi va ayni paytda Ararat Mirzoyanning Moskvaga tashrifi haqida ma’lum qildi.
Armanistonning tashqi siyosatidagi burilish kuchaymoqda
Armanistonning tashqi siyosatidagi o‘zgarishlar 2022 yil oxirida, Ozarboyjon qo‘shinlari Armanistonga kirib, chegara hududlaridagi hukmron balandliklarni egallab olganidan so‘ng, Rossiya va KXShT Yerevanning harbiy yordam so‘roviga javob bera olmaganida boshlandi.
Shundan so‘ng Yerevan asta-sekin an’anaviy ittifoqchilaridan uzoqlasha boshladi va oxir-oqibat KXShT ishidagi amaliy ishtirokini to‘xtatdi. 2024 yil dekabrida Armaniston bosh vaziri Nikol Pashinyan ushbu ittifoq bilan munosabatlarda yuz berayotgan o‘zgarishlarni ortga qaytarib bo‘lmasligini e’lon qildi. Armaniston KXShTga a’zoligini rasman saqlab qolgan holda, uning faoliyatidagi har qanday ishtirokini amalda to‘xtatdi: u takliflar kiritmayapti, hujjatlarni ishlab chiqish va muhokama qilishda qatnashmayapti va veto huquqidan foydalanmayapti.
