Rossiya Federatsiyasi tomonidan boshlangan urush paytida Ukrainaning NATOga kirishi Shimoliy Atlantika alyansini to‘g‘ridan to‘g‘ri ishtirokchiga aylantirmaydi, chunki bu holda xavfsizlik kafolatlari Rossiya Federatsiyasi tomonidan bosib olingan hududlarga taalluqli bo‘lmasligi mumkin. Bu haqda Shimoliy Atlantika alyansining sobiq rahbari Yyens Stoltenberg 4 oktyabr, juma kuni chop etilgan Britaniyaning Financial Times nashri jurnalistiga bergan intervyusida ma’lum qildi.
NATO sobiq bosh kotibi: Germaniya NATOga bo‘lingan holda qo‘shilgan
Stoltenbergning so‘zlariga ko‘ra, alyans mamlakatlari orasida Ukrainaning NATOga qabul qilinishiga qarshi bo‘lganlar o‘z pozitsiyalarida bu holatda NATO Nizomining 5-moddasi qo‘llanishini ta’kidlamoqda – u barcha ittifoq davlatlarining uning a’zolaridan biriga qarshi boshlangan jangovar harakatlarda bevosita ishtirok etishini nazarda tutadi. Biroq, «bu muammoni hal qilishning yo‘llari bor, agar xalqaro tan olingan chegara bo‘lishi shart bo‘lmagan chiziq mavjud bo‘lsa», dedi Stoltenberg.
Misol tariqasida Shimoliy Atlantika alyansining sobiq bosh kotibi NATOga qo‘shilgan boshqa mamlakatlar tarixidan o‘z hududlarini to‘liq nazorat qilmagan holatlarni keltirdi – ular orasida 1955 yilda ittifoqqa qo‘shilgan Germaniya Federativ Respublikasi ham bor. «G‘arbiy Germaniya Sharqiy Germaniyani yirik Germaniyaning bir qismi deb hisoblardi. Ularning Sharqiy Berlinda elchixonasi yo‘q edi. Lekin NATO, albatta, faqat G‘arbiy Germaniyani himoya qildi», deb ta’kidladi Stoltenberg.
«Taqqoslash har doim juda xavflidir, chunki hech qanday parallellik 100 foiz to‘g‘ri emas, ammo Qo‘shma Shtatlar Yaponiyaga xavfsizlik kafolatlarini bergan, ammo bu Rossiya tomonidan nazorat qilinadigan Kuril orollariga taalluqli emas», dedi NATOning sobiq rahbari. Agar iroda bo‘lsa, yechim topishning yo‘llari bor, deydi u.
NATO yangi bosh kotibi G‘arbning Ukrainaga yordamini kuchaytirishga va’da berdi
NATOning yangi bosh kotibi Mark Ryutte 3 oktyabr kuni Kiyevga e’lon qilinmagan tashrifi chog‘ida Kiyevga G‘arbning Ukrainani qo‘llab-quvvatlashini kuchaytirishga va’da berdi. Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy bilan bo‘lib o‘tgan qo‘shma brifing chog‘ida Ryutte yangi lavozimdagi ilk xorijiy tashrifini Kiyevga Shimoliy Atlantika alyansi Ukraina tomonida ekanini hammaga tushuntirish uchun amalga oshirganini ta’kidladi.
Mark Ryutte fikricha, Ukrainaning erkinlik uchun kurashi NATOning asosiy tamoyillari va qadriyatlariga mos keladi. «Ukraina hozir NATOga har qachongidan ham yaqinroq va bizning ittifoqimizga a’zo bo‘lgunga qadar bu yo‘ldan borishda davom etadi», deb ishontirdi yangi bosh kotib.
Ukrainaning o‘zini himoya qilish huquqi, Ryuttening so‘zlariga ko‘ra, «chegara bilan tugamaydi» va shuning uchun mamlakat Rossiya hududiga uzoq masofali G‘arb raketalarini otish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak. «Rossiya noqonuniy urush olib bormoqda, demak, rus qiruvchilari va raketalarini Ukraina fuqarolik infratuzilmasiga qarshi qo‘llanishidan oldin nishonga olish hayotni saqlab qolishga yordam beradi», deb tushuntirdi NATO bosh kotibi.
