Germaniya federal kansleri Olaf Shols Rossiyaning yadro qurolidan foydalanish ehtimoliga qarshi global birdamlikni ilgari surishda davom etadi. «Ushbu urushda yadro qurolidan foydalanish mumkin emasligini baland ovozda e’lon qilish har doim muhim», dedi u 6 may, dushanba kuni Rigada Boltiqbo‘yi davlatlaridan kelgan hamkasblari bilan uchrashuvda. Uning so‘zlariga ko‘ra, bu iyun oyida Shveytsariyada o‘tkaziladigan tinchlik konferensiyasining aniq signallaridan biri bo‘lishi kerak.
Shu bilan birga, Shols Rossiyaning Ukrainaga qarshi harbiy harakatlarni boshlashdagi hisob-kitoblari amalga oshmaganini ta’kidladi. Bu urush Yevropani bo‘lib, NATOni zaiflashtirish o‘rniga, Ukraina hamkorlarining birdamligini mustahkamladi, deya qo‘shimcha qildi nemis siyosatchisi.
Bundan tashqari, Shols Yevropa Ittifoqida muzlatilgan Rossiya aktivlaridan tushgan mablag‘larni nafaqat Yevropada, balki butun dunyo bo‘ylab Ukraina uchun qurol sotib olishda foydalanish imkoniyatini ko‘rib chiqishga chaqirdi. Bu mablag‘lar qariyb 90 foizini Ukrainaning mudofaa ehtiyojlari uchun ishlatish to‘g‘risida kelishuv mavjud, ammo «uni Yevropadan sotib olish majburiyati yo‘q», dedi u. «Chunki haqiqatda hozir eng muhimi, yangi zavod qurilishi emas, balki qurollarni tezda yetkazib berishdir», dedi Shols. Uning so‘zlariga ko‘ra, hozirda bu variant kelishib olinmoqda va gap yiliga milliardlab yevro haqida ketmoqda.
Latviya, Litva va Estoniya bosh vazirlari mudofaa xarajatlarini oshirishga chaqirdi
O‘z navbatida, Latviya bosh vaziri Evika Silinya, shuningdek, uning eston va litvalik hamkasblari Kaya Kallas va Ingrida Shimonite Germaniyaning Boltiqbo‘yi mamlakatlariga mudofaa ko‘magi uchun minnatdorchilik bildirdi. Ular Germaniyaning NATO kuchlari tomonidan Boltiqbo‘yi davlatlari ustidagi havo hududini kuzatishga qo‘shgan hissasi, shuningdek, Litvada bundesver brigadasi joylashtirilishiga ishora qildi.
Silinya, Kallas va Shimonite Yevropa Ittifoqi va NATOdagi hamkorlariga murojaat qilib, ularni Ukrainada davom etayotgan urush sharoitida mudofaa xarajatlarini oshirishga chaqirdi. «Boltiqbo‘yi mamlakatlari Polsha bilan birgalikda mudofaaga sarmoya kiritishda yaxshi namuna bo‘lib, unga YaIMning ikki foizdan ko‘prog‘ini sezilarli darajada sarflaydi», dedi Litva bosh vaziri.
Uchrashuvda Yevropada qurol ishlab chiqarishni kengaytirish taklif qilindi
Bundan tashqari, yig‘ilish ishtirokchilari Yevropada qurol ishlab chiqarishni jadal kengaytirish tarafdori bo‘ldi. O‘q-dorilar va havo mudofaa tizimlarini ishlab chiqarishda qo‘shimcha quvvatlarni yaratish allaqachon boshlangan, dedi Shols. O‘z navbatida, Shimonite Yevropada qurol sanoatini moliyalashtirishdagi muammolar va ishlab chiqarish quvvatlarini uzoq muddatli kengaytirishni rejalashtirayotgan kompaniyalar uchun noaniqlik holatlariga ishora qildi. Shu bilan birga, u nemis mudofaa konserni Rheinmetall tomonidan Litvada zavod qurish rejalarini mamnuniyat bilan qabul qildi.
Ayni paytda, Evika Silinya Boltiqbo‘yi mamlakatlarini Yevropa darajasida qurol zaxiralarini to‘ldirishda qo‘llab-quvvatlash zarur deb hisoblaydi. Estoniya, Latviya va Litva allaqachon Ukrainaga juda ko‘p qurol-yarog‘larni topshirgan va o‘zlarining zaxiralarini tiklashi kerak, deya tushuntirdi u. Silinya, shuningdek, Latviya, Germaniya, Estoniya va Litva «o‘z manfaatlari, qadriyatlari va harakatlarida birlashgan»ligini ta’kidladi. Riga hukumati saytida ma’lum qilinishicha, Sholsning tashrifi chog‘ida NATO sammitiga tayyorgarlik, Yevropa Ittifoqi kun tartibi, Ukrainani qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, energetika va transport sohasidagi mintaqaviy loyihalar muhokama qilindi.
Avvalroq, Rossiya yaqin orada Ukraina chegarasi yaqinida taktik yadro quroli bilan mashg‘ulotlar o‘tkazishini ma’lum qilgan edi. Rossiya Mudofaa vazirligining xabar berishicha, «strategik bo‘lmagan yadroviy kuchlar jangovar topshiriqlarni bajarishga tayyorgarligini oshirish» maqsadidagi mashg‘ulotlarga tayyorgarlik prezident Vladimir Putin topshirig‘iga binoan boshlangan. Xabarda aytilishicha, mashg‘ulotlarda provokatsion bayonotlarga javoban Rossiya davlatining hududiy yaxlitligi va suverenitetini so‘zsiz ta’minlash maqsadida «nostrategik yadro qurollarini tayyorlash va qo‘llash» masalalarini ishlab chiqish rejalashtirilgan.
Sholsning Latviyaga birinchi tashrifi
Shols Germaniya hukumati rahbari sifatida birinchi tashrifi bilan Latviyaga keldi. Shu tariqa, u Germaniyaning NATO bo‘yicha hamkorlari bo‘lgan uchta Boltiqbo‘yi davlatiga shaxsan tashrif buyurdi.
Shu kuni u Litvada bo‘lajak bundesver brigadasining bir qismini tashkil etadigan nemis askarlari oldiga tashrif buyurdi. «Germaniya qat’iy ravishda Boltiqbo‘yi mamlakatlari tomonida», dedi u Litvaning Pabradesidagi harbiy poligonda so‘zlagan nutqida. Sholsga Litva prezidenti Gitanas Nauseda hamrohlik qilgan harbiylar bilan uchrashuvda Germaniya kansleri alyans majburiyatlariga muvofiq NATO hamkorlarini himoya qilishda jiddiyligini ta’kidladi. «Bu biz bir-birimizni va Shimoliy Atlantika alyansi davlatlari o‘z hududining har bir dyuymini himoya qilishimizga ishonishimiz mumkinligini anglatadi», dedi u.
