Rossiyaning Ukraina shaharlari va muhim infratuzilma obektlariga ommaviy havo hujumlari fonida Yevropa Ittifoqi va uning davlatlari Ukrainaga insonparvarlik yordami va fuqarolik mudofaasini qo‘llab-quvvatlashni, xususan, elektr generatorlari va quvvat transformatorlarini yetkazib berishni ko‘paytiradi. Bu haqda 17 apreldagi YeI sammitining birinchi kuni yakunlari bo‘yicha berilgan bayonotda aytildi.
YeI, shuningdek, Ukrainani havo hujumidan mudofaa salohiyati bilan zudlik bilan ta’minlash va barcha zarur harbiy yordam, jumladan, artilleriya snaryadlari va raketalarni yetkazib berishni tezlashtirish va faollashtirish zarurligini ta’kidlaydi. Uning yetakchilari, davlat va hukumat rahbarlari alohida mamlakatlarni vazirlik darajasida zarur choralarni ko‘rishga chaqirdi. 22 aprel kuni Yevropa Ittifoqi mamlakatlari Mudofaa va Tashqi ishlar vazirliklari rahbarlarining uchrashuvi bo‘lib o‘tadi.
«Bizga ko‘p so‘zlar kerak emas, bizga ko‘proq harbiy texnika kerak - ularga kerak!» - dedi Yevropa kengashi raisi Sharl Mishel yarim tundan keyin jurnalistlar bilan suhbatda YeI qarorlari haqida gapirar ekan. Uning so‘zlariga ko‘ra, Kiyevga yangi qurol-yarog‘ va o‘q-dorilar yetkazib berish «oylar emas, balki kunlar va haftalar masalasidir».
Germaniya kansleri Olaf Shols sammit ishtirokchilarini Ukrainani havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan imkon qadar tezroq ta’minlashga chaqirdi. «Hamma havo hujumidan mudofaa tizimlarini, ayniqsa Patriot’ni bera oladimi yoki yo‘qmi, shuni o‘ylab ko‘rishi kerak, chunki ular ushbu vaziyatda juda zarur, - dedi u. - Rossiyaning urushi o‘ta shafqatsizlik bilan davom etmoqda. Ukrainani qo‘llab-quvvatlash uchun biz hozirgacha qilganimizdan ko‘proq narsani qilishimiz kerak». Berlinning o‘zi bir kun oldin uchinchi Patriot havo mudofaa tizimini Kiyevga topshirish niyatini e’lon qildi.
Ukraina Yevropa Ittifoqi va’da qilgan narsani kutmoqda
Ukrainada mavjud bo‘lgan havo hujumidan mudofaa tizimlarini hisobga olgan holda, Kiyev Rossiyaning nafaqat Zaporijjya atom elektr stansiyasiga, balki boshqa atom elektr stansiyalariga ham hujum qilish xavfini istisno etmaydi. Prezident Volodimir Zelenskiy Yevropa kengashiga video-aloqa orqali murojaat qilar ekan, shunday ta’kidladi: «Buni faqat havo mudofaasi – Patriot, IRIS-T, SAMP-T, NASAMS kabi maxsus tizimlar to‘xtatib turishi mumkin. Sizda mavjud bo‘lgan tizimlar. Ular hozir kerak - biz Rossiyani to‘xtatishimiz kerak, shu jumladan sizning xavfsizligingiz uchun».
Shu bilan birga, Zelenskiy Ukraina Qurolli kuchlari hali ham YeIdan va’da qilingan millionta artilleriya snaryadini olmaganini va boshqa bir qancha tashabbuslar to‘liq amalga oshirilmaganini ta’kidladi. «Bu, birinchi navbatda, bizning askarlarimiz frontda foydalanishi mumkin bo‘lgan narsalarga ta’sir qiladi va ular, afsuski, hali kutishi kerak, - dedi Ukraina prezidenti. - Sizdan yetkazib berish bo‘yicha kelishuvlarimizni tezlashtirishingizni so‘rayman, qurol va o‘q-dorilarni birgalikda ishlab chiqarish hamda zarur loyihalarni moliyalashtirish lozim».
Litva prezidenti Gitanas Nauseda jurnalistlarga har kuni va har kecha Rossiyaning Ukrainani bombardimon qilayotgani, tinch aholini o‘ldirayotgani va infratuzilmasini vayron qilayotganiga to‘xtalib, «biz qarorlar qabul qilayotganimiz, lekin ularni amalga oshirmayotganimizni ko‘rish juda achinarli», deb tan oldi.
Uning fikricha, Kiyevga qurol yetkazib berish bo‘yicha qabul qilingan qarorlardan emas, balki o‘z vaqtida yetkazib berilganidan xursand bo‘lish kerak. «Chunki qaror qabul qilish va uni amalga oshirish o‘rtasidagi vaqt oralig‘i ba’zan bir necha oy yoki undan ham ko‘proqni oladi», dedi u.
Ukrainada tinchlik o‘rnatish uchun kelajakdagi qadam
Sharl Mishel jurnalistlarga Yevropa Ittifoqi davlatlari Ukrainaga yordam berishga ham, Ukrainada adolatli tinchlik o‘rnatish imkoniyatlarini izlashga ham tayyor ekanligini aytdi. Shu sababli, yetakchilar Volodimir Zelenskiyning tinchlik rejasini amalga oshirish va iyun oyida Shveytsariyada Ukrainadagi qurolli mojaroni hal qilish bo‘yicha rejalashtirilgan konferensiyani muhokama qildi, unda Yevropa Ittifoqi ham ishtirok etadi.
«Biz xalqaro hamjamiyat, dunyoning barcha davlatlari, ayniqsa, global janub bilan hamkorlik qilishni istaymiz», — dedi Yevropa kengashi rahbari.
Xuddi shunday fikrni uchrashuv oldidan Avstriya kansleri Karl Nexammer ham bildirgan edi. «Rossiya Federatsiyasining Yevropa Ittifoqi taslim bo‘lmasligini tushunishi uchun hozir Ukrainani har tomonlama qo‘llab-quvvatlash kerak, boshqa tomondan, mening fikrimcha, tinchlik va sulh imkoniyatlari haqida o‘ylash kerak. Bizga bu haqda prinsipial ravishda gapirishga imkon beradigan format kerak. Bunga erishish uchun bizga turli xil ittifoqchilar kerak». Nexammerning so‘zlariga ko‘ra, bu boradagi taraqqiyotga Yevropadan tashqaridagi hamkorlar, masalan, «Rossiya Federatsiyasi bilan yaxshi munosabatda bo‘lgan» BRIKS mamlakatlari yordamida erishish mumkin.
Yakuniy bayonotda Yevropa kengashi, shuningdek, Rossiya Federatsiyasining muzlatilgan aktivlaridan tushgan mablag‘larni Ukrainaga o‘tkazish bo‘yicha erishilgan yutuqlarni olqishladi va Yevropa komissiyasining ulardan foydalanish bo‘yicha taklifini tezroq qabul qilishga chaqirdi. Ukraina prezidenti o‘z murojaatida «odamlar hayotini Rossiyadan himoya qilish uchun» aktivlardan foydalanishni talab qildi. Shuningdek, u Bryusseldan Vashingtonni Kiyevga ko‘proq yordam, jumladan, moliyaviy yordam ko‘rsatishga ishontirish uchun barcha sa’y-harakatlarni amalga oshirishni so‘radi. AQSh Kongressida Ukrainaga 60 milliard dollar ajratish bo‘yicha ovoz berish 20 aprelga belgilangan.
