Yakunlangan hafta davomida O‘zbekistonda ro‘y bergan muhim voqea-hodisalarning qisqacha tafsilotlari — Kun.uz dayjestida.

Hafta prezident Shavkat Mirziyoyevning eng janubiy viloyat — Surxondaryoga joriy yil davomidagi uchinchi tashrifi bilan yodda qoldi. Prezident Surxondaryoda amalga oshirilayotgan investitsiya loyihalari, viloyat aholisining turmush tarzini yuksaltirishga qaratilgan rejalar bilan tanishdi.

Mirziyoyev Boysun tumanida «Mustaqillikning 25 yilligi» gaz-kimyo majmuasi qurilishi bilan tanishdi.

Surkhan Gas Chemical Operating Company xorijiy korxonasi tomonidan amalga oshirilayotgan, 7 ming kishi mehnat qilayotgan mazkur loyihaning qiymati qariyb 3 mlrd dollar. Majmua yiliga 5 mlrd metr kub gazni qazib chiqarish va qayta ishlash quvvatiga ega bo‘ladi. Hozirgacha konni o‘zlashtirishga 1 mlrd 450 mln dollarlik investitsiya kiritilib, 20 ta quduqda burg‘ilash ishlari yakunlangan. 11 ta gaz qudug‘i sinovdan muvaffaqiyatli o‘tgan.

«Asosiy maqsad gazni xomashyo holatida sotish emas, uni qayta ishlab, qo‘shimcha qiymatli mahsulotlar olish bo‘lishi lozim. Investitsiya tez vaqtlarda o‘zini oqlab, zavod raqobatbardosh bo‘lishi uchun oxirgi mahsulot sifatli va yuqori daromadli bo‘lishiga erishish kerak», — dedi Shavkat Mirziyoyev.

Prezident mamlakatning ikkinchi yirik GESiga aylangan To‘palang gidro elektr stansiyasiga bordi. Bu yerda so‘nggi uch yilda suv omborining sig‘imi 380 mln metr kubdan 500 mln metr kubga ko‘tarildi. Jami quvvati 145 megavattli ikkita agregat o‘rnatildi. To‘palang GESning umumiy quvvati 175 megavattga yetib, Chorvoq GESdan keyin mamlakatdagi ikkinchi yirik stansiyaga aylandi.

Sariosiyoda quvvati 16 MW va yiliga 70 million kWh ekologik toza elektr energiyasi ishlab chiqaradigan «Zarchob–3» kichik GESi qurilishiga ham start berildi. 2020 yil dekabrda 37 MWli «Zarchob–1» hamda 2021 yil sentabrda 38 MWli «Zarchob–2» GESlari ishga tushirilgandi.

To‘palang daryosi negizida gidro energetika quvvatlarini oshirish bo‘yicha taqdimot ham o‘tkazildi. Unga ko‘ra, kelgusi yillarda daryoning yuqori qismida qurish uchun 20 ta istiqbolli loyiha shakllantirilgan. Ularning umumiy quvvati 264 MW bo‘lishi mo‘ljallangan.

Ichimlik suvi loyihasining birinchi bosqichi ham ishga tushirildi. Loyiha tugallangach, «To‘palang» suv omboridagi suv viloyatning turli nuqtalariga quvurlar orqali yetib boradi hamda minerallarga boy obihayotdan qariyb 2 mln aholi bahramand bo‘ladi.

Viloyat aholisining markazlashgan ichimlik suvi bilan ta’minlanish darajasi 70 foizga yetdi. Suv yuqoridan o‘z oqimi bilan oqib tushishi tufayli 8,6 mln kWh elektr energiyasi ham iqtisod qilinadi.

Shuningdek, Surxondaryoda prezidentga pilotsiz boshqariladigan harbiy uchar qurilmalar namoyish etildi. E’tiborlisi, O‘zbekiston qurolli kuchlarida Turkiyaning Bayraktar TB2 razvedka-zarba dronlari va tashqi ko‘rinishi Amerikaning MQ-9 Reaper qurilmasiga juda o‘xshash bo‘lgan Xitoyning Wing Loong dronlari, shuningdek boshqa davlatlar tomonidan ishlab chiqarilgan turli uchuvchisiz uchish moslamalari mavjudligi ma’lum bo‘ldi.

Qayd etish kerakki, bugungi kunda dunyoda ro‘y berayotgan mojarolar fonida har bir davlat mudofaasida shu sohani rivojlantirish asosiy o‘ringa chiqmoqda.

Ertasi kuni bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda prezident Surxondaryoni rivojlantirishda mavjud konlarni ishga solishni buyurdi. Sariosiyoda qo‘rg‘oshin, rux, oltin va oq marmar, Boysun va Sariosiyoda ko‘mir, Sherobodda kaliy o‘g‘iti zaxiralarini o‘zlashtirish bo‘yicha mutasaddilarga tegishli topshiriqlar berildi.

Kelgusi yili viloyatda 1,5 mlrd dollar investitsiya olib kelib, sanoatda 12 trln so‘m mahsulot ishlab chiqarish, eksportni 500 mln dollarga yetkazib, 100 mln dollar importni qisqartirish vazifalari ko‘rsatib o‘tildi. 400 ming aholini band qilish viloyat va tuman hokimlarining asosiy vazifasi bo‘lishi kerakligi aytildi.

Viloyatning turizm salohiyati ham yuqori. Bu yerda 600 dan ziyod madaniy meros va turizm manzillari borligi, ochiq osmon muzeylarini ko‘paytirish, Sangardak kabi yana 10 ta mahalla turizm qishlog‘iga aylantirilishi aytildi.

1992 yildan buyon faoliyat ko‘rsatmayotgan Sariosiyo aeroporti faoliyatini yil yakuniga qadar tiklash, kelgusi yildan Sariosiyodan Samarqand va Toshkentga muntazam aviareyslarni yo‘lga qo‘yish, Termizdan esa Istanbul, Farg‘ona, Buxoro va Xorazmga reyslarni ko‘paytirish vazifasi belgilandi.

Surxondaryo yoshlarini sportga jalb qilish bo‘yicha qaror loyihasini ishlab chiqish vazifasi belgilandi. Bu maqsadlarga 30 mlrd so‘m yo‘naltirilishi ko‘zda tutilmoqda. «Uchqizil» suv omborida baydarka va kanoeda eshkak eshish bazasi tashkil qilinadi.

Kattaqo‘rg‘ondagi fojia

17 noyabr kuni soat 20:15 da Samarqand viloyatidagi «Kattaqo‘rg‘on» poligonida O‘zbekiston Havo hujumidan mudofaa qo‘shinlari va Harbiy havo kuchlari qo‘mondonligiga tegishli Mi-8 vertolyoti qulab tushdi. O‘zbekiston mudofaa vazirligi hodisa o‘quv parvoz chog‘ida ro‘y bergani, uning oqibatida vertolyot ekipaji halok bo‘lgani haqida ma’lum qilgan.

Vertolyot bortida necha kishi bo‘lgani hozircha ma’lum emas.

Bu mustaqil O‘zbekiston harbiy aviatsiyasi tarixidagi navbatdagi fojia bo‘ldi.

OAVga ma’lum aviahalokatlarning birinchisi 2006 yil 19 oktyabr kuni soat 7:30 da Toshkent viloyatining O‘rta Chirchiq tumanida ro‘y bergan. O‘shanda aerodromga qo‘nish vaqtida bortida mudofaa vazirligi harbiy xizmatchilari bo‘lgan An-2 samolyoti halokatga uchragan. Hodisa oqibatida 15 kishi — ekipajning ikki a’zosi va 13 nafar harbiy xizmatchi halok bo‘lgan. Hodisaga ob-havo sharoiti keskin yomonlashuvi sabab bo‘lgani aytilgan.

2016 yil 18 oktyabr kuni Farg‘ona viloyatida mudofaa vazirligining Mi-171Ye vertolyoti halokatga uchragandi. Vazirlik hodisa oqibatida jami 9 kishi — ekipajning uch a’zosi va olti nafar harbiy xizmatchi halok bo‘lgani haqida ma’lum qilgan.

Shuningdek, 2021 yil avgust oyi o‘rtalarida Surxondaryo viloyati hududida afg‘onistonliklar harbiy samolyoti O‘zbekiston qiruvchi samolyoti bilan to‘qnashib ketgandi. O‘shanda toliblar Afg‘onistonda hokimiyatga kelishi jarayonida sobiq hukumat armiyasining o‘nlab harbiy samolyotlari vertolyotlari O‘zbekiston havo hududiga qochib o‘tgandi. 16 avgust kuni ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan videolarda Afg‘oniston harbiy havo kuchlari samolyot bo‘laklari tasvirlari paydo bo‘ladi.

O‘zbekiston bosh prokuraturasi 15 avgust kuni Termiz aeroportiga qo‘nishga ruxsat olgan uchta Embraer 314 harbiy samolyoti O‘zbekistonning MiG-29 rusumli qiruvchi samolyotlari kuzatuviga olingani, ammo kuzatuv davomida Embraer 314 va MiG-29 samolyotlari to‘qnashib, Surxondaryo viloyatining Sherobod tumani hududiga qulagani haqida ma’lum qildi. Ushbu samolyotlar uchuvchilari muvaffaqiyatli katapulta qilingan. Hodisaning boshqa tafsilotlari ma’lum qilinmagan.

G‘azodagi bosqinga munosabat

G‘azoda yuz berayotgan Isroil bosqiniga hafta ichida O‘zbekiston rasmiylarining munosabatlari ham diqqat markazida bo‘lib turdi. Saudiya Arabistonida o‘tgan Arab-islom davlatlari sammitida G‘azo sektoridagi vaziyat muhokama qilindi. Unda qatnashgan O‘zbekiston bosh vaziri Abdulla Aripov tomonlarni murosaga kelishga chaqirdi.

Bosh vazir Ar-Riyod sammitidagi chiqishida O‘zbekiston Falastin bilan birga ekanini yana bir bor ta’kidlab, musulmon davlatlarni Al-Aqso daxlsizligini saqlab qolishga chaqirdi.

«Vayronagarchilik va halokat ko‘lami bo‘yicha bu nizo Yaqin Sharq mojarosining oxirgi 50 yillik tarixida ilk bor kuzatilmoqda. Eng achinarlisi, bu inqirozning oxiri ko‘rinmayapti. Biz Falastin diyoridagi mojaroga jim qarab turolmaymiz», dedi Abdulla Aripov.

Aripov O‘zbekiston Falastinning xalqaro me’yorlarga muvofiq o‘z mustaqil davlatini barpo etish huquqini qo‘llab-quvvatlashini takrorladi.

«G‘azo sektorida yuz berayotgan qonli to‘qnashuvlar natijasida yo‘qotishlar o‘rnini hech narsa bilan to‘ldirib bo‘lmaydi. Biz go‘daklar o‘ldirilishini qabul qilib bo‘lmaydigan nohaqlik deb bilamiz. Qurbon bo‘lganlarning yaqinlariga samimiy ta’ziya izhor qilamiz. Biz Falastin xalqi bilan ekanimizni yana bir bor bildiramiz», — dedi Aripov.

O‘zbekistonning birinchi xonimi, Zamin xalqaro jamoat fondi vasiylik kengashi raisi Ziroat Mirziyoyeva ham Turkiyaning Istanbul shahrida Falastin bo‘yicha o‘tkazilgan sammitda ishtirok etdi.

O‘zbekiston xalqi Falastinning tinch aholisi boshiga tushgan kulfat va qayg‘u-alamlarni yurakdan o‘tkazmoqda, dedi Ziroat Mirziyoyeva Istanbuldagi sammitda.

U har ikki tomonni ham zudlik bilan o‘t ochish va jangovar harakatlarni to‘xtatishga, tang ahvolda qolgan aholiga gumanitar yordam yetkazish uchun imkoniyat yaratishga, nizoni faqatgina tinch, diplomatiya yo‘li bilan “ikki xalq uchun ikki davlat” tamoyili asosida hal etishga chaqirib, O‘zbekistonning bu boradagi qat’iy pozitsiyasini yana bir bor bildirdi.

Sammit yakunida davlat va hukumat rahbarlari rafiqalarining G‘azo sektori bo‘yicha yig‘ilishi Yaxshi niyat deklaratsiyasi qabul qilindi.

Bu hafta yana nimalar ro‘y berdi?

1 dekabrdan ish haqi, pensiyalar va ijtimoiy nafaqalar 7 foizga oshiriladi. Shuningdek, bazaviy hisoblash miqdori (BHM) 340 ming so‘m etib belgilanishi e’lon qilindi. Bu borada O‘zbekiston prezidentining 2023 yil 17 noyabrdagi 196-sonli farmoni e’lon qilindi.

Ya’ni:

- pensiyani hisoblashning bazaviy miqdori – 372 ming so‘m (hozir – 347 ming so‘m);

- yoshga doir eng kam pensiya miqdori – 725 ming so‘m (677 ming so‘m);

- mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdori – 1 mln 50 ming so‘m (920 ming so‘m) etib belgilanmoqda.

Prezidentning farmoni natijasida 4,5 mln kishining pensiyasi va nafaqalari miqdori ko‘payadi va barcha budjet tashkilotlari xodimlarining oylik maoshlari dekabrdan boshlab 7 foizga oshgan holda hisoblanadi.

Shuningdek, bazaviy hisoblash miqdori 1 dekabrdan 3 foiz miqdorda o‘zgarib, 340 ming so‘m (hozir 330 ming so‘m) etib belgilanmoqda.

* * *

Toshkent shahrining Yangihayot tumanida avtomobil ustiga daraxt qulab tushdi. Mashina orqa o‘rindig‘ida o‘tirgan 26 yoshli qiz olgan jarohatlari tufayli kasalxonada vafot etgan.

«Qulagan daraxtni ko‘zdan kechirish chog‘ida u qurib qolgani bo‘yicha belgilari aniqlanmadi, daraxt mutlaqo sog‘lom bo‘lgan», – deydi Yangihayot tumani hokimligi xodimi. Obodonlashtirish boshqarmasi vakili ham fojia sodir bo‘lgan hududdagi daraxtlar doimiy nazoratda bo‘lib kelgani, qurib qolish yoki chirish alomatlari bo‘lmaganini ma’lum qildi. Ammo Kun.uz ixtiyorida ushbu daraxt tanasi chiriy boshlagani va tashqi ta’sirlarga kuchsiz bo‘lib qolganini isbotlovchi video bor.

Chevrolet Onix’ning eng arzon komplektatsiyasi narxi 149 mln so‘mdan 177 mln so‘mgacha qimmatlashdi. Ammo narxi oshirilgan 5 xil turdagi Onix modellarining birortasi erkin sotuvda yo‘q. Boz ustiga, narx oshgani haqidagi ma’lumotlar bu safar ham rasman emas, «yeng ichida» e’lon qilindi. 

Avvalroq, Onix 3LT MT modelining narxi ham 159 mln so‘mdan 184,7 mln so‘mga oshirilib, keyin sotuvga chiqargandi.

Avtomobillar mavzusida yana bir e’tibortortar xabar: Toshkent shahrida belgilangan tezlikni oshirib, 44 bor radarga tushgan haydovchining mashinasi xatlandi. Haydovchining 25 mln so‘mlik jarimalari yig‘ilib qolgan.

MIBning Yashnobod tumani bo‘limi qarzdorga tegishli Nexia-3 rusumli transport vositasini xatlab, jarima maydonchasiga joylashtirgan. Endi ushbu avtotransport vositasini realizatsiya qilish ishlari yuzasidan hujjatlar rasmiylashtirilmoqda.