Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma'lumotlariga ko‘ra, butun dunyoda yuqumli bo‘lmagan kasalliklar global muammo bo‘lib, inson salomatligiga jiddiy tahdid solmoqda. Shu sababli yuqumli bo‘lmagan kasalliklarni erta aniqlash, aholi orasida sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish, ularning jismoniy faolligini ta'minlash sohasidagi faoliyat ko‘lamini kengaytirish maqsadida Sog‘liqni saqlash vazirligi mamlakatimizning barcha hududlarida tizimli ravishda ommaviy tadbirlar tashkil etib kelmoqda. Ushbu tadbirlar aholining sog‘lom turmush tarziga bo‘lgan qiziqishini oshirishda qo‘l kelayotir.
Rejaga ko‘ra, joriy yilning 22 iyun, shanba kuni mamlakatimiz bo‘ylab «Zararli odatlar – umr kushandasi» shiori ostida ommaviy tadbirlar o‘tkazildi. Jumladan, poytaxtimizdagi Ashxobod sayilgohida tashkil etilgan aholi ishtirokidagi 5 kilometrga faol yurish tadbirning ko‘tarinki ruhda o‘tishini ta'minladi.
Ma'lumki, zararli odatlar yuqumli bo‘lmagan kasalliklar kelib chiqishining asosiy sabablaridan biri bo‘lib, shaxs o‘zini inson sifatida tan olishga yoki sog‘lig‘iga bevosita e'tiborli bo‘lishiga to‘sqinlik qiladi. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma'lumotlariga ko‘ra, har yili alkogol va tamaki mahsulotlari taxminan 3,5 va 5 million kishining umriga zomin bo‘lyapti. Bu ko‘rsatkichni avtohalokat yoki saratonning ba'zi turlari bilan qiyoslash mumkin.
Zararli odatlar ishemik yurak kasalligi, o‘pka saratoni, surunkali bronxit va amfizem, septik oshqozon yarasi va boshqa ko‘plab kasalliklar rivojlanishini tezlashtirishi isbotlangan. Afsuski, dunyoda erkaklarning 50 foizi va ayollarning esa 25 foizi sigaret chekmoqda va chekish har o‘ndan birining o‘limiga sabab bo‘lyapti. Ularning sigaret chekmaydiganlarga nisbatan miokard infarktidan vafot etishi holatlari 5 baravar yuqori. Har bir sigaret chekish umr ko‘rishni 5 – 15 daqiqagacha qisqartirmoqda.
JSST ma'lumotlariga ko‘ra, yiliga kishi boshiga 8 litr spirtli ichimlik iste'mol qilish har qanday millat genofondiga jiddiy tahdid soluvchi chegara hisoblanadi. Spirtli ichimliklar odatda giyohvand moddalar va turli zaharlar kabi dastlab hayajonlantiradi, keyin esa paralizatsiyalovchi ta'sir ko‘rsatadi. Alkogol mahsulotlarini tez-tez iste'mol qilish turli organlar faoliyati buzilishiga olib keladi.
Zararli odatlarni bartaraf etishda me'yoridagi parhez, jismoniy mashq va turli sport o‘yinlari, to‘g‘ri mehnat faoliyati va dam olish tartibi muhim ahamiyatga ega. Konfutsiy ta'kidlaganidek, «Bugungi kunda zararli odatlarni yengib o‘tish ertaga qaraganda osonroqdir».
Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida tashkil etilgan mazkur ommaviy salomatlik tadbirlarida Sog‘liqni saqlash vazirligi, respublika ixtisoslashtirilgan ilmiy-amaliy tibbiyot markazlari, hududlardagi tibbiyot muassasalari xodimlari, hamkorlik tashkilotlari vakillari hamda yurtimiz san'at ustalari faol ishtirok etishdi.
