O‘zbekiston Respublikasi prezidenti “Tashqi savdo faoliyatini yanada erkinlashtirish va tadbirkorlik sub'yektlarini qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorni imzoladi. Hujjat matni O‘zA tomonidan keltirilgan.

Qaror tashqi savdo faoliyatini yanada erkinlashtirish, tashqi bozorlarda talab yuqori bo‘lgan mahsulotlarning eksport hajmlari va turlarini ko‘paytirish, tadbirkorlik sub'yektlarining raqobatbardoshligini oshirish va moliyaviy barqarorligini ta'minlash maqsadida imzolandi.

Hujjat bilan 2017 yil 1 dekabrdan boshlab shunday tartib joriy etiladiki, unga muvofiq: 

a) xizmatlarni (ishlarni) eksport qilish operatsiyalari bo‘yicha – bajarilgan ishlarni qabul qilish dalolatnomasi imzolangan sanadan boshlab, tovarlarni eksport qilish operatsiyalari bo‘yicha esa – bojxona yuk deklaratsiyasi rasmiylashtirilgan sanadan boshlab muddati o‘tkazib yuborilgan debitor qarzdorlik hosil bo‘lishini hisoblashning yagona muddati 120 kun etib belgilanadi, quyidagilar: 

O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari – muassislar tomonidan chet eldagi tashkilotlariga (savdo uylari, savdo vakolatxonalari, shu'ba korxonalari, firma do‘konlari, dilerlik tarmoqlari va konsignatsiya omborlariga); 

O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasining a'zolari tomonidan – Palataning savdo-investitsiya uylariga olib chiqib ketiladigan tovarlar bundan mustasno; 

b) tadbirkorlik sub'yektlariga tovarlar, ishlar va xizmatlar eksportini oldindan to‘lov, ochilgan akkreditiv, rasmiylashtirilgan bank kafolati va eksport kontraktini siyosiy va tijorat tavakkalchiliklaridan sug‘urta qilish bo‘yicha polis mavjud bo‘lmasdan xorijiy valyutaga eksport qilish huquqi beriladi, yangi uzilgan meva-sabzavot mahsulotlari va ushbu qarorga ilovada ko‘rsatilgan tovarlar (keyingi o‘rinlarda xomashyo tovarlari deb ataladi) bundan mustasno. 

Bunda eksportga bojxona rasmiylashtiruvi, Tashqi savdo operatsiyalarining yagona elektron axborot tizimida (keyingi o‘rinlarda TSOYaEA tizimi deb ataladi) hisob-kitoblar to‘g‘risidagi ma'lumotnomasiz amalga oshiriladi, ushbu qarorga ilovada ko‘rsatilgan xomashyo tovarlari, shuningdek, invoys asosida eksport qilinadigan tovarlar bundan mustasno. 

Belgilanishicha, tovarlar, ishlar va xizmatlar eksporti faqat oldin amalga oshirilgan eksport operatsiyalari bo‘yicha tadbirkorlik sub'yektida muddati o‘tkazib yuborilgan debitor qarzdorlik mavjud bo‘lmaganda ushbu kichik band shartlariga muvofiq amalga oshirilishi mumkin. Bunda eksport qiluvchilarga tovarlar, ishlar va xizmatlar eksportini oldindan to‘lov, ochilgan akkreditiv, shuningdek, xaridor banklarining kafolati yoki eksport kontraktini siyosiy va tijorat tavakkalchiliklaridan sug‘urta qilish bo‘yicha polis mavjud bo‘lishi shartlarida eksport qilish huquqi saqlanadi. 

Tashqi savdo operatsiyalari bo‘yicha muddati o‘tkazib yuborilgan debitor qarzdorlik hosil bo‘lganligi uchun bevosita tadbirkorlik sub'yektlari javob beradilar; 

v) import operatsiyalari bo‘yicha muddati o‘tkazib yuborilgan debitor qarzdorlik hosil bo‘lganligi uchun import qiluvchilarga nisbatan eksport operatsiyalari bo‘yicha muddati o‘tkazib yuborilgan debitor qarzdorlikka yo‘l qo‘ygan eksport qiluvchilar uchun nazarda tutilgan javobgarlik choralari qo‘llaniladi; 

g) yengib bo‘lmaydigan kuch (fors-major) ta'siri yuzaga kelgan holatda xorijiy valyutadagi tushumning tushishi muddati ushbu ta'sir yuz bergan davlatning vakolatli organi tomonidan tasdiqlangan, yengib bo‘lmaydigan kuchning amal qilishi davriga uzaytiriladi; 

d) tovarlar, ishlar va xizmatlar eksport qiluvchining hisobraqamiga eksport kontraktini sug‘urtalash polisi bo‘yicha sug‘urta qoplamasi summasi (milliy va/yoki xorijiy valyutalarda) tushganda, ushbu eksport kontrakti bo‘yicha debitor qarzdorlik summasi moliyaviy sanksiyalarni qo‘llash maqsadlari uchun sug‘urta qoplamasi summasiga kamaytiriladi; 

ye) bojxona to‘lovlari bo‘yicha imtiyozlar qo‘llanilgan holda O‘zbekiston Respublikasining bojxona hududiga olib kiriladigan tovarlarning bojxona qiymatini tasdiqlash uchun import qiluvchilar tomonidan eksport bojxona yuk deklaratsiyasi majburiy taqdim etilishi bo‘yicha talab bekor qilinadi;

j) “vaqtincha olib kirish” bojxona rejimi ostidagi tovarlarni qayta eksport qilishga davlat bojxona xizmatlari organlari tomonidan ruxsatnoma berilishi bo‘yicha talab bekor qilinadi. 

2017 yil 1 dekabrdan boshlab tadbirkorlik sub'yektlariga tovarlarni (maxsus tovarlardan tashqari), ishlar va xizmatlarni eksport kontrakti tuzmasdan, invoyslar asosida, eksport qiluvchilarning O‘zbekiston Respublikasi banklaridagi hisobraqamlariga oldindan to‘lov 100 foiz tushgandan so‘ng va TSOYaEA tizimiga ma'lumotlarni kiritish sharti bilan eksport qilish huquqi beriladi.

Bunda yangi uzilgan meva-sabzavot mahsulotlari, uzum, poliz mahsulotlari, dukkaklilar, shuningdek, quritilgan sabzavot va mevalarni eksport qilishga qonun hujjatlariga muvofiq alohida talablar belgilanadi. 

2018 yil 1 yanvardan boshlab TSOYaEA tizimini texnik qo‘llab-quvvatlash va undan foydalanish bo‘yicha vazifalar O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligiga yuklandi. 

O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi, Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‘simliklar karantini davlat inspeksiyasi, Davlat veterinariya qo‘mitasi, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi, "O‘zstandart" agentligi va "O‘zbekekspertiza" aksiyadorlik jamiyati eksport-import operatsiyalarini amalga oshirishni tezlashtirish, tovarlarni bojxonada rasmiylashtirish jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari qo‘llanilishi samaradorligini oshirish maqsadida berilgan sertifikatlar va ruxsat berish tusidagi hujjatlar to‘g‘risidagi ma'lumotlar "Yagona darcha" unifikatsiyalashtirilgan bojxona axborot tizimiga o‘z vaqtida va to‘liq hajmda kiritilishini ta'minlaydilar.

Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi bosh vazirining o‘rinbosari J.Qo‘chqorov, O‘zbekiston Respublikasi bosh vazirining o‘rinbosari – “O‘zagrotexsanoatxolding” AJ boshqaruvi raisi N.Otajonov, O‘zbekiston Respublikasi tashqi savdo vaziri E.G‘aniyev, Davlat soliq qo‘mitasi raisi B.Parpiyev va Davlat bojxona qo‘mitasi raisi M.Tohiriy zimmasiga yuklandi.