Америка мигрантларни қувмоқда, Исроил янги ҳужум бошламоқчи — ҳафта дайжести

Ассалому алайкум. Бугун якшанба. «Ўрмон аҳли» мултфильмидаги тўдабоши тошбақанинг таъбири билан айтганда, эрталаб уйғонганимизда қиш тугашига 32 кун қолган бўлади. Ҳа, азизлар, бир ойдан кейин раҳмдил баҳор бошланиб, сахий Қуёш одамларнинг оғирини анча енгил қилади. Биз доимгидек ортда қолган ҳафтада дунёда содир бўлган муҳим воқеаларни ёдга оламиз.

Олдинги кўрсатувдаги изоҳларда кунлик дайжестларда айтилмаган янгиликларни ҳам бериб бориш таклиф қилинган экан. Бу фикрларни инобатга олиб, бугун ҳафта давомида тилга олинмаган бошқа хабарларга ҳам тўхталамиз.

Сулҳ кучга кирди, лекин Исроил...

Ўтган ҳафтанинг энг қувончли янгилиги Исроил ва ҲАМАС ўртасида Ғазода ўт очишни тўхтатиш бўйича келишув кучга киргани бўлди. Аввалига ҲАМАС 3 нафар исроиллик аёлни асирликдан озод қилди. Эвазига 90 фаластинлик Исроил қамоқхоналаридан чиқди. Иккинчи босқичда ҲАМАС 4 кишини қўйиб юборди. Эвазига 200 фаластинлик озодликка чиқди. Ҳозирча сулҳ режа бўйича кетмоқда ва шундай давом этса, Наврўзга бориб Исроил босқинчи армияси Ғазони тарк этиши керак.

Лекин... Исроил энди Ғарбий соҳилда, яъни муқаддас Қуддус шаҳри атрофида аксилтеррор операцияси бошлашини эълон қилди. Тел-Авив буни шунчаки операция деб анонс қилди, лекин ҳозирги подшоҳларнинг шунчаки операция дегани нимани англатишини кўриб турибсиз. Лекин Ғарбий соҳилда Ғазодаги каби қирғинбарот бўлмаса керак. Чунки у ердаги Фаластин муҳторияти бироз кучли. Ҳукмрон ФАТҲ партияси ҳам музокараларни афзал кўради. Нима бўлганда ҳам дунё Исроилга Фаластин халқига қарши навбатдаги жиноятни амалга оширишига йўл қўймаслик керак.

Трамп иш бошлади

Ҳафтанинг энг кутилган воқеаси Доналд Трамп инаугурацияси бўлди. Республикачи номзод 20 январ куни АҚШ конституциясига хиёнат қилмасликка онт ичгач, расман президент лавозимига киришди. У америкаликларга катта вадалар берди. Инаугурация нутқида кўпчилик кутганидек Украинадаги уруш ва Россия ҳақида бир оғиз ҳам гапирмади. Аввалига маросимда қатнашди, кейин байрам дастурида хотини Меланя билан рақсга тушди, вице-президент Венс билан дабдабали тортни кесиб одамларга тарқатди, ҳарбий оркестр мусиқа чалаётганда машҳур рақсини такрорлади. Хуллас димоғини чоғ қилиб ухлагани кетди.

Кейинроқ эса Fox News’га интервю бериб, Украинадаги урушни тўхтатиш бўйича режаларини айтди. Трамп уруш бошланишида Путин ва Зеленскийни айблаб, Россия унинг шартларига кўнмаса, Москвага қарши янги санкциялар қўллаши, Киев аллақачон унинг шартларига розилигини айтди. Ўз навбатида Россия ҳам музокараларга тайёрлигини билдирди. Тез орада Трамп ва Путин кўришиши кутилмоқда.

Америка ташқи ёрдамни тўхтатди

Трампнинг келиши АҚШ ташқи сиёсатида ўз аксини топа бошлади. Янги давлат котиби Марко Рубионинг буйруғи билан АҚШ барча давлатларга ҳар қандай турдаги ёрдам беришни 90 кунга музлатиб қўйди. Энди фақат Трамп тасдиқлаган давлатларга ёрдам берилади. Ҳозирча фақат Исроил ва Мисрга ҳарбий ёрдам кўрсатишга рухсат этилган.

Россияга қарши урушаётган Украина ҳам уч ой давомида АҚШдан ҳуманитар ва бошқа турдаги ёрдам ололмайди. АҚШ уруш бошланганидан буён Украинага 30 миллиард доллардан ортиқ ҳарбий бўлмаган ёрдам кўрсатган. Лекин Украинага аввалги маъмурият тасдиқлаган ҳарбий ёрдам юборилишда давом этади.

Маълумот учун, АҚШ ҳар йили дунё давлатларига гуманитар ва бошқа турдаги ёрдамлар учун 72 миллиард доллар ажратади.

«Толибон» лидерларига ордер сўралди

Ҳаагадаги халқаро жиноят суди прокурори Карим Хон Афғонистонда ҳукуматни эгаллаган «Толибон» ҳаракати лидери Ҳайбатуллоҳ Оҳундзода ва ҳаракат тайинлаган Олий суд раҳбари Абдулкарим Ҳаққонийни ҳибсга олиш учун ордер сўради. Улар аёллар ва қизларни, шунингдек, уларнинг ёнини олганларни таъқиб қилишда айбланмоқда. «Толибон» ҳукумат тепасига келганидан кейин Афғонистонда аёллар ҳуқуқлари кескин чекланди.

Ҳали Ҳаага суди «Толибон» лидерларини ҳибсга олишга ордер бергани йўқ, лекин катта эҳтимол Карим Хоннинг сўровидан кейин бундай ордер берилади. Бу суд аввалроқ Владимир Путинни, кейин Бинямин Нетаняҳуни ҳибсга олишга ордер берган. Энди рўйхатга Ҳайбатуллоҳ Оҳундзода ҳам қўшилиши мумкин. Рўйхатмисан рўйхат ўзиям.

Словакияда намойишлар

Словакияда ҳукуматга қарши намойишлар бўлиб ўтмоқда. 24 январ куни бутун мамлакат бўйлаб 100 мингдан ортиқ одам бош вазир Роберт Фицонинг сиёсатига қарши намойишга чиқди. Улар бош вазир Россия билан ҳаддан ташқари яқинлашиб кетаётганидан норози. Братиславадаги Словакия ҳукумат биноси олдидаги майдонда тўпланган 60 минг киши Фицонинг истеъфога чиқишини талаб қилган. Намойишчилар ўзлари билан Словакия ҳамда Европа иттифоқи байроқларини олиб бориб, «Словакия бу — Европа» деб ҳайқиришган.

Словакия бош вазири олдинроқ мамлакатда давлат тўнтаришига уриниш бўлгани ҳақида гапириб чиққанди. Фицонинг иддао қилишича, ташкилотчилар Словакия мухолифати билан бирга ҳаракат қилмоқчи бўлган. Намойишчилар бош вазирнинг бу гапига ишонмай, унга қарши баннерлар кўтаришди. Маълумот учун, Роберт Фицо яқинда Москвага бориб, Владимир Путин билан учрашиб келганди.

АҚШ мигрантларни қувишни бошлади

Доналд Трамп ваъда қилганидек АҚШ мамлакатга ноқонуний йўл билан кириб келган муҳожирларни ҳайдаб солишни бошлади. Оқ уй берган маълумотга кўра, ҳозиргача 538 нафар ноқонуний мигрант қўлга олинган ва юзлаб муҳожирлар АҚШдан чиқариб юборилган. Трамп жанубий чегараларга ноқонуний миграцияга қарши курашиш учун АҚШ ҳарбий денгиз пиёдаларини юборди. Олдинроқ АҚШ Миллий гвардияси ҳам бу жараёнга жалб этилганди. Трамп президентликка киришса, мамлакатда АҚШ тарихидаги энг йирик депортацияни амалга оширишини айтганди.

Мексика ҳам

Агар сиз Мексика орқали Америкага ўтишни мақсад қилаётган бўлсангиз, тезда фикрингиздан қайтинг. Энди Мексика ҳам мамлакат ерларидан АҚШга ўтадиган коридор сифатида фойдаланаётган ноқонуний мигрантларни уйига қайтариб юбормоқчи. Бу ҳақда Мексика президенти Клаудия Шейнбаум маълум қилди. Президент хоним мигрантларга ҳуманитар ёрдам ажратилиши, лекин улар ватанига қайтариб юборилишини айтди.

Финландия иссиқ сувни ғамламоқчи

Ҳафта давомида дунёда яхши ишлар ҳам бўлди, албатта. Масалан, Финландияда иссиқ сувни захира қиладиган ўзига хос омборлар қуриш бошланди. 40 метр баландликдаги бундай омборлар термос усулида қурилади ва ундаги сув энергия арзон бўлган вақтда иситилиб, нархлар ошган вақтда қозонхоналарга юборилади. Битта шундай омбор 10 минг метр куб сувни сақлаб туради ва уни қуришга 5 миллион евро кетади.

Финларнинг ҳисоб-китоб қилишича, ҳозирда 30 га яқин энергетика компанияси бундай тизимдан фойдаланмоқда. Бундай термослар қуриш электр энергияси, кўмир нархи ошган вақтда ҳам истеъмолчилар учун иссиқлик нархи ошмаслигига ёрдам беради. Шунингдек, компаниялар йилига 100 минглаб еврони тежаши мумкин бўлади.

Калифорнияда янги ёнғинлар

АҚШ ёнишда давом этмоқда. Калифорнияда навбатдаги ёнғинлар бошланди. Лос-Анжелес округида юзага келган янги ўрмон ёнғинлари қисқа вақтда 38 километр квадрат майдонни эгаллаб олган. «Ҳюз» ёнғини 22 январ куни Лос-Анжелесдан 80 км шимолдаги Кастаик кўли ҳудудида бошланган. Ёнғин бошланган жойлар бутазор ва яйлов бўлиб, бир қисми ўрмонга уланади. 30 мингдан ортиқ одам эвакуация қилинган.

КХДР яна «ҳашарчи» юборади

Шимолий Корея лидери Ким Чен Инга Россияга Украинага қарши урушиш учун қўшин юбориш эвазига олаётган ёрдамлари хуш ёққан кўринади. Товариш Ким Россиянинг Курск областида жанг қилаётган корейс бригадаларига қўшимча куч юборишга қарор қилди. Бу ҳақда Пентагондаги манбаларига таяниб Америка нашрлари ёзган. Ғарб ҳарбийлари Шимолий Корея ҳозиргача Украинага қарши урушда ярадор ва қурбонларни қўшганда 4 мингдан ортиқ ҳарбийсини йўқотганини аниқлаган. Ўзи КХДРдан Россияга 12 минг ҳарбий юборилган. Жанубий Корея разведкаси Украинага қарши урушда камида 300 корейс аскари ўлганини аниқлаган. Баъзи нашрлар Пхенян Россияга қўшимча 5 минг ҳарбий юбориши ҳақида ёзган.

Германияда даҳшатли қотиллик

Баварияда 28 ёшли эркак истироҳат боғидаги бир гуруҳ болаларга пичоқ билан ҳужум қилди. Оқибатда марокашлик икки ёшли бола ва уни ҳимоя қилишга уринган 41 ёшли эркак ҳалок бўлган. Суриялик икки ёшли қизча ҳам жароҳат олган. Гумонланувчи Афғонистон фуқароси бўлиб, 2022 йилда Германияга бориб, сиёсий бошпана сўраган, кейинроқ эса аризасини қайтариб олган. Бу ҳодисадан кейин Германияда миграция соҳасида сиёсатни қайта кўриб чиқишга ундовлар янада ошди.

Бу сизларга етказмоқчи бўлган хабарларимизнинг сўнггиси эди. Ҳафталик дайжест кўрсатуви билан якшанбада кўришгунча.

Ўткир Жалолхонов тайёрлади.

Тасвирчи ва монтаж устаси — Фахриддин Ҳотамов.