Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti (YeXHT) 6 fevral kuni Belarusda bo‘lib o‘tadigan prezidentlik saylovlariga kuzatuvchilarni yubormaydi. Bu haqda 17 yanvar, juma kuni YeXHT Demokratik institutlar va inson huquqlari bo‘yicha byurosi X ijtimoiy tarmog‘ida ma’lum qildi.
Minskdan kechikkan taklif
9 yanvar kuni DIIHB bayonot berib, Belarus hukumati YeXHT kuzatuvchilarini prezidentlik saylovlariga taklif qilmaganidan afsus bildirdi. «Belarus hukumatining YeXHT davlatlarini DIIHB orqali bo‘lajak prezidentlik saylovlarini kuzatishga taklif qilmaslik haqidagi qaroridan chuqur afsusdaman, bu esa mamlakat fuqarolarini butun jarayonni shaffof va to‘liq baholashdan mahrum qiladi», dedi DIIHB direktori Mariya Telalyan.
YeXHT Parlament assambleyasi rahbari Pia Kauma so‘ng Minsk 1990 yildagi Kopenhagen hujjatini imzolagani uchun o‘z saylovlariga YeXHTning boshqa davlatlaridan kuzatuvchilarni taklif etishga majbur ekanligini eslatdi. Unda aytilishicha, «ham chet ellik, ham milliy kuzatuvchilarning ishtiroki saylov jarayonining ishonchliligini oshirishi mumkin» va shuning uchun davlatlar «YeHHTga a’zo bo‘lgan boshqa har qanday davlatdan va buni xohlaydigan har qanday tegishli xususiy muassasa va tashkilotlardan kuzatuvchilarni taklif qiladilar».
YeXHTning 9 yanvardagi bayonotida ta’kidlanishicha, 2020 yil avgust oyida bo‘lib o‘tgan prezidentlik saylovlaridan buyon DIIHB o‘z vaqtida taklif qilinmagani uchun Belarusdagi saylovlarni uchinchi marta kuzata olmaydi.
17 yanvar, juma kuni Belarus Tashqi ishlar vazirligi Facebookʼda DIIHBga saylovni kuzatish uchun taklif yuborishini yozdi. Minskda ta’kidlanishicha, bugungi kunga qadar MSK 49 davlatdan 456 nafar xalqaro kuzatuvchini akkreditatsiya qilgan. MDH Ijroiya qo‘mitasi va Parlamentlararo assambleyasi, KXShT Parlament assambleyasi, Ittifoq davlati Parlament yig‘ilishi va Shanhay hamkorlik tashkilotiga taklifnomalar kelib tushgan, deya xabar berdi Tashqi ishlar vazirligi.
DIIHB kuzatuvchilarni yuborishdan bosh tortdi
Biroq DIIHB bu taklifnoma juda kech yuborilgani, shu bois 26 yanvar kuni bo‘lib o‘tadigan saylovda YeXHT kuzatuvchilari bo‘lmasligini bildirdi. «Prezident sayloviga atigi 10 kun qolganida Belarusdan kelgan taklif DIIHBga saylov jarayonining muhim bosqichlariga kirishiga to‘sqinlik qiladi, bu esa mazmunli kuzatishni imkonsiz qiladi. 9 yanvardagi bayonotimizdagi ma’lumotlar hamon amalda», — deb xabar berdi DIIHB.
«Belarus prezidentlik saylovlari sanasini bir necha oy oldin e’lon qilgan va hukumat DIIHB saylovning barcha muhim jihatlarini kuzatish uchun o‘z vaqtida taklifga muhtojligini yaxshi biladi», dedi DIIHB matbuot kotibi Katya Andrush dpa nashriga.
