Ukrainalik harbiy asirlar Rossiyada asirligining barcha bosqichlarida muntazam qiynoqlar va shafqatsizliklarga duchor bo‘lishadi. Bunday xulosa BMTning Inson huquqlari monitoringi missiyasining 1 oktyabr, seshanba kuni Jyenevada e’lon qilingan hisobotida keltirilgan. Missiya 2023 yil mart oyida shunga o‘xshash avvalgi hisobotni e’lon qildi. O‘shandan beri uning mutaxassislari yana 169 nafar ukrainalik harbiy xizmatchi, ozod etilgan besh nafar ukrainalik tibbiyot xodimi, shuningdek, Ukrainadagi 205 nafar rossiyalik harbiy asir bilan suhbatlashdi.
Qiynoqlarning «belgilangan usullari»
Hujjatda aytilishicha, asirlikdan ozod qilingan 169 nafar ukrainalik BMT ekspertlariga qiynoqlar yoki shafqatsiz munosabatga duchor bo‘lganliklari haqida «batafsil va izchil guvohlik» bergan. Hisobotda bunday qiynoqlarning «belgilangan usullari» orasida kaltaklash, elektr toki urishi, bo‘g‘ish, tarang holatda uzoq vaqt qolish, uyqusizlik, soxta otuv, oilaga nisbatan qattiq zo‘ravonlik qo‘llash tahdidi va xo‘rlash kiradi. Suhbatdoshlar asirlikda bo‘lganlarida jinsiy zo‘ravonlikning turli shakllarini boshdan kechirganliklarini tan olishdi.
«Har safar hovlida, dushda yoki tekshiruv vaqtida kameradan chiqqanimda, oyoqlarimni bir-biridan ajratib turishga to‘g‘ri keldi. Ular elektroshoker bilan urgan. Ular men farzand ko‘ra olmasligim uchun shunday qilishayotganini aytishdi», — deya hisobotda asirlardan biri bilan suhbatdan parchalar keltirilgan.
Asirlikdan qaytgan suhbatdoshlarning guvohlik berishicha, ma’lum bir mutaxassislikdagi harbiy xizmatchilar, masalan, artilleriyachilar yoki ayrim bo‘linmalarning harbiy xizmatchilari shafqatsiz munosabatga duch kelishgan. Birlashgan Millatlar Tashkiloti ekspertlari Rossiya Federatsiyasida va u egallab olgan hududlarda kamida 38 qamoqxona borligidan xabar topdi, u yerda harbiy asirlar qabul paytida ommaviy ravishda kaltaklanadi — ehtimol «yangi kelganlarning ruhini sindirish» uchun.
BMT okkupatsiyada ukrainaliklar qiynoqqa solingani bo‘yicha yangi dalillarni topdi
Ukrainaning Rossiya tomonidan bosib olingan hududlarida qamoqqa olingan tinch fuqarolar va harbiy asirlar Rossiya tomonidan tayinlangan mahalliy «hokimiyat vakillari»ning roziligi bilan muntazam ravishda qiynoqqa solingan. Bu haqda 23 sentabr kuni e’lon qilingan BMTning Ukrainadagi huquqbuzarliklar bo‘yicha tergov komissiyasi hisobotida aytiladi.
Yangi dalillar Birlashgan Millatlar Tashkiloti ekspertlarining Ukrainaning bosib olingan hududlarida, ayniqsa qamoqxonalarda qiynoqlar keng tarqalganligi haqidagi oldingi xulosalarini tasdiqlaydi, shuningdek, mahbuslarni qiynashda Rossiya Federatsiyasining «aniq xizmatlar xodimlari» ishtirok etganligini ko‘rsatadi, deydi BMT Inson huquqlari kengashiga taqdim etilgan hisobot mualliflari.
«Qiynoqlarning keng jug‘rofiy ko‘lami va keng tarqalgan shakllari qiynoqlar umumiy va qabul qilingan amaliyot sifatida jazosizlik hissi bilan amalga oshirilganligini ko‘rsatadi», — dedi BMT komissiyasi.
