Vengriya bosh vaziri Viktor Orbanning Moskva va Pekinga safarlariga javoban Yevropa Ittifoqi tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati bo‘yicha oliy vakili Jozep Borrel avgust oyi oxirida Budapeshtda bo‘lib o‘tadigan tashqi ishlar vazirlari uchrashuviga boykot e’lon qildi. U Vengriya poytaxtida bo‘lib o‘tadigan YeI kengashi yig‘ilishi o‘rniga Yevropa tashqi siyosati va mudofaa departamentlari rahbarlarini yozgi tanaffus tugagandan so‘ng Bryusselda o‘tadigan shunga o‘xshash uchrashuvga taklif qiladi.
Bu qadam Orban uchun «ramziy signal» bo‘ladi, dedi Borrel. Qayd etilishicha, u bir qator davlatlar, jumladan, Germaniya, Ispaniya va Lyuksemburgning e’tirozlariga qaramay, shu kuni Bryusselda bo‘lib o‘tgan YeI kengashi yig‘ilishidan so‘ng shunday qarorga keldi. Shu bilan birga, Yevropa diplomatiyasi rahbarining demarshi qanday aniq oqibatlarga olib kelishi hamon aniq emas.
YeIning ko‘plab davlatlari boykotni qo‘llab-quvvatlamaydi
Borrel so‘zlariga ko‘ra, Bryusseldagi yig‘ilishda u Vengriyaning Yevropa Ittifoqiga raisligi vaqtida bosh vazirning Rossiya Federatsiyasi va Xitoyga «tinchlikni saqlash» safarlari masalasida Yevropa Ittifoqiga a’zo davlatlar o‘rtasida umumiy pozitsiyaga erishishga muvaffaq bo‘lmadi. Bir qator ishtirokchilar Yevropa Ittifoqi bosh diplomatining Budapeshtdagi uchrashuvni boykot qilish taklifiga qarshi chiqdi.
Xususan, Lyuksemburg TIV rahbari boykot taklifini «bema’nilik» deb atadi va siyosatchilarni Vengriya hukumatiga o‘z pozitsiyasini aniq ifodalash uchun Budapeshtga kelishga chaqirdi, deb yozadi dpa. O‘z navbatida, Ispaniya vaziri Xose Manuel Albares uning mamlakati «Yevropa Ittifoqidagi boykotlarni qo‘llab-quvvatlamasligini» ta’kidladi. Agentlik diplomatlarga tayanib xabar berishicha, xuddi shunday fikrni Germaniya tashqi ishlar vaziri Annalena Berbok va uning Fransiya va Italiyadagi hamkasblari bildirgan.
Shu bilan birga, Budapeshtdagi uchrashuvni boykot qilish Polsha, Sharqiy va Shimoliy Yevropaning bir qator boshqa davlatlari tomonidan qo‘llab-quvvatlandi. Litva va Shvetsiya bir necha kun oldin Vengriyadagi uchrashuvga o‘z vazirlarini yubormasliklarini e’lon qilgan edi.
Viktor Orbanning «tinchlikparvarlik missiyasi»
Iyul oyi boshida, Vengriya Yevropa kengashining navbatdagi raisi bo‘lganidan so‘ng, mamlakat bosh vaziri Viktor Orban Kiyev, Moskva, Pekin va AQShga tashrif buyurdi. Uning o‘zi bu turni «tinchlikparvarlik missiyasi» deb atadi, ammo Yevropa Ittifoqi rahbariyati va Yevropa Ittifoqining alohida mamlakatlari yetakchilari uning tashabbusini keskin tanqid qilishdi va Orban bu safarlarda Yevropa Ittifoqidan vakil emasligini, faqat Vengriya bosh vaziri sifatida ish tutishini ta’kidladilar.
«Yevropa Ittifoqining pozitsiyasi juda aniq: biz Rossiya urushini qoralaymiz, Ukraina bizning yordamimizga tayanishi mumkin», deb yozgan edi Germaniya kansleri Olaf Shols o‘sha paytda X ijtimoiy tarmog‘ida.
