Birinchi marta Rossiya statistika agentligi (Rosstat) rossiyaliklarning tashqi sabablardan o‘lim statistikasini yashirdi. Demograf Aleksey Rakshaga ko‘ra, 12 iyulda e’lon qilingan yillik statistik ma’lumotlardan tashqi sabablarga ko‘ra o‘lim holatlari bo‘yicha ikkita jadval yo‘qoldi.
Statistik ma’lumotlar Rossiya aholisining o‘tgan yildagi tabiiy harakatini, shu jumladan mintaqalar bo‘yicha hisobga oladi. Unda yana bir o‘zgarish bor: o‘liklarni yoshi bo‘yicha hisobga olgan jadvalda o‘lim sabablarining asosiy toifalari olib tashlandi, ma’lumotlar ta’lim darajasi bo‘yicha taqsimlandi. «Ya’ni, ular tashqi sabablarga ko‘ra batafsil ma’lumotlarni yashirishadi», dedi Raksha.
Rosstat statistikasidagi tashqi sabablar kasalliklardan emas, balki, masalan, yo‘l-transport hodisalari, qotilliklar va o‘z joniga qasd qilish natijasida kelib chiqqan o‘limlarni o‘z ichiga oladi. Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushi boshlanganidan so‘ng, bu ma’lumotlar mustaqil jurnalistlar uchun urushda halok bo‘lgan ruslar sonini taxmin qilish usullaridan biriga aylandi.
Mustaqil jurnalistlarning hisob-kitoblari
"Vajnyye istorii" mustaqil tadqiqot internet-nashri 2022 yilda tashqi sabablarga ko‘ra ayollar o‘limi kamayganini, erkaklar o‘limi esa oshganini ta’kidladi, garchi tinchlik davrida erkaklar va ayollar o‘limi tendensiyalari farq qilmagan. Shunga ko‘ra, Rossiyaning Ukrainaga hujumi boshlanganidan keyin tashqi sabablardan o‘lganlar soni rus armiyasining yo‘qotishlarini taxmin qilish imkonini berdi.
2023 yil iyul oyida "Vajnyye istorii", boshqa narsalar qatorida, tashqi sabablar tufayli o‘lim bo‘yicha statistik ma’lumotlardan foydalangan holda, Ukrainadagi urushda Rossiya armiyasining yo‘qotishlarini kamida 18 ming kishiga baholadi. Hisob-kitoblarni "Mediazona" va BBC rus xizmati jurnalistlari ham olib boradilar, ular ko‘ngillilar yordamida ochiq manbalardan o‘lganlarning ismlarini yig‘adilar. 5 iyul holatiga ko‘ra, jurnalistlar Rossiyaning yo‘qotishlarini 58 207 kishiga baholadi.
"Meduza" nashri "Mediazona" va saylovlar statistikasi bo‘yicha tadqiqotchi Dmitriy Kobak bilan birgalikda Rossiya harbiy yo‘qotishlarini hisoblash uchun Rosstat ma’lumotlaridan ham foydalanadi. So‘nggi hisob-kitoblarga ko‘ra, 2023 yilda erkaklar o‘limi 2022 yilga qaraganda deyarli ikki baravar ko‘p bo‘ladi. O‘lganlar sonini, shuningdek, Meros bo‘yicha ishlar reyestri ma’lumotlari asosida o‘tkazilgan tadqiqotlar orqali ham aniqlash mumkin. Ushbu hisob-kitoblarga ko‘ra, 2022 yildan beri urushda 120 mingga yaqin rus harbiy xizmatchilari halok bo‘lgan (tasodifiy xatolik oralig‘i 106 dan 140 minggacha).
