Markaziy bank yanvar oyi uchun aholi va tadbirkorlik sub’yektlarining inflyatsion kutilmalari bo‘yicha ma’lumotlarni e’lon qildi.

Unga ko‘ra, aholining inflatsiya bo‘yicha yillik kutilmalari 0,5 foiz bandga pasayib, 13,1 foizni tashkil qilgan.

Aholi kelgusida narxlar oshishiga quyidagi omillar ta’sir qiladi deb hisoblaydi:

• valuta kursi o‘zgarishi (55 foiz);
• yoqilg‘i va energiya narxlarining qimmatlashishi (49 foiz);
• kommunal xizmatlarning qimmatlashishi (39 foiz).
• ish haqi va nafaqalarning oshishi (32 foiz);

Yanvar oyida valuta kursidagi o‘zgarishlarning narxlar oshishiga ta’sirini qayd etgan respondentlarning ulushi kamaygan bo‘lsa, yoqilg‘i hamda energiya narxidagi o‘zgarishlarni va kommunal xizmatlar qimmatlashishini asosiy omil sifatida ko‘rsatganlar ulushi sezilarli ko‘paydi.

Tadbirkorlik sub’yektlarining inflyatsion kutilmalari

Yanvar oyi yakunlari bo‘yicha kelgusi 12 oy uchun narxlar o‘sishiga oid respondent tadbirkorlik sub’yektlarining kutilmalari 12,7 foizni tashkil qilib, o‘tgan oyga nisbatan 1 foizga kamaygan.

Biznes vakillari narxlar oshishiga quyidagi omillar ta’sir qiladi deb hisoblaydi:

• valuta kursining o‘zgarishi (59 foiz);
• yoqilg‘i va energiya resurslarining qimmatlashishi (43 foiz);
• kommunal xizmatlarning qimmatlashishi (35 foiz);
• ish haqi va nafaqalarning oshishi (28 foiz).

Xomashyo narxlari va transport xarajatlarining qimmatlashishini narxlarga oshiruvchi bosim ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan asosiy omil sifatida qayd etgan tadbirkorlar ulushi oshgan bo‘lsa, ish haqi va nafaqalar oshirilishi hamda valuta kursi o‘zgarishini inflatsiyaga asosiy sabab bo‘ladi deb belgilaganlar salmog‘i kamaygan.

So‘rovnomada qatnashganlar orasida eng yuqori inflyatsion kutilma pensionerlar (15,2 foiz) va ishlab chiqarish (15,1 foiz) sohasida ishlovchilarda kuzatilgan. Eng past kutilmani savdo sohasida faoliyat yurituvchilar belgilagan. Tadbirkorlik sub’yektlari orasida eng pessimistik kutilma madaniyat (13,9) sohasiga, eng optimistik kutilma esa hunarmandchilik (11,1) sohasiga to‘g‘ri kelgan.

Hududlar kesimida aholi inflyatsion kutilmalarining eng yuqori ko‘rsatkichi Toshkent shahri (14,9 foiz) va Samarqand viloyatida (14,7 foiz) kuzatilgan bo‘lsa, eng past ko‘rsatkich Qoraqalpog‘iston (11,2 foiz) va Andijonda (10,4 foiz) qayd etilgan. O‘z navbatida tadbirkorlarning kutilmalari Samarqand (17,1) va Toshkent (14,7 foiz) viloyatlarida baland, Xorazm (10,6 foiz) va Buxoro (10 foiz) viloyatlarida esa eng past bo‘lgan.

Daromadlari 4 mln va undan yuqori bo‘lgan aholining inflyatsion kutilmalari respublika bo‘yicha o‘rtacha darajadan yuqori shakllangan.