Хитой пандемия келиб чиқиши масаласида вазминликка чақирди

Германия Федерал разведка хизмати (BND) коронавирус сунъий яратилган деб гумон қилаётгани ҳақидаги хабарлардан сўнг, Хитой вазминликка чақирди. «Коронавирус масаласида Хитой сиёсий манипуляциянинг ҳар қандай шаклига қатъий қаршилик қилади», деди Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Мао Нинг Пекинда. Унинг сўзларига кўра, Хитой илмий масалалар олимлар томонидан кўриб чиқилиши керак деган фикрга амал қилади. Мао Ухандаги тегишли лабораторияларда тадқиқотчилар билан суҳбатлашган Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) бир гуруҳ экспертларининг ҳисоботига таянган.

Пекин ЖССТ экспертларига асосланяпти

Маонинг сўзларига кўра, улар вирус у ердан сизиб чиқишини «эҳтимолдан йироқ ҳолат» деган хулосага келишган. Бироқ, ЖССТ тўрт йил давомида SARS-CoV-2 вирусининг келиб чиқиши ҳақидаги барча фаразлар ўз кучини сақлаб қолишини таъкидлаб келади. Ташкилот мутахассисларнинг Уханга сафари суриштирувнинг бошланиши эканлигини билдирди. ЖССТ 2024 йил декабр ойи охирида яна Хитойни «COVID-19 келиб чиқишини тушуниш учун барча маълумотларга киришни таъминлашга» чақирди ва буни ахлоқий ва илмий мажбурият деб атади.

Оммавий ахборот воситаларининг хабарларига кўра, федерал канцлер идораси олимлардан коронавирус Хитойнинг марказий Ухан шаҳридаги лабораторияда пайдо бўлганлиги ҳақидаги даъвони тасдиқловчи BND шартли далилларини ўрганишни сўраган. Neuen Zürcher Zeitung нашрига кўра, BND вируснинг келиб чиқиши ҳақидаги лаборатория тезислари учун ишончли далилларга эга. Улар сўнгги ойлардаги йиғилишларда экспертлар гуруҳи томонидан баҳоланиши керак эди. Ушбу эксперт баҳолари ҳақида ҳозирча маълумот йўқ.

Лаборатория тезисига кўра, SARS-CoV-2 вируси Хитойнинг Ухан вирусология институтининг биолабораториясида пайдо бўлган, у ерда тадқиқотлар, жумладан, коронавируслар бўйича ҳам олиб борилмоқда. Иккинчи назарияга кўра, вирус 2002-2003 йиллардаги атипик пневмония вируси каби табиий келиб чиққан.

Германия разведкаси: COVID-19 пандемияси Хитойдаги сизиб чиқиш сабабли юзага келган

COVID-19 пандемияси Хитойнинг Ухан шаҳридаги лабораториядан SARS-CoV-2 вирусининг сизиб чиқиши туфайли юзага келган. Германия ташқи разведка хизмати BND 2020 йилда шундай хулосага келган, деб ёзади Süddeutsche Zeitung ва Zeit газеталари 12 март куни.

Таъкидланишича, бу борадаги текширув федерал канцлер томонидан махсус хизматга топширилган ва кейинчалик айнан у олинган маълумотларни махфийлаштирган.

Нашрларга кўра, BND таҳлили очиқ манбаларга, хусусан, Saaremaa шартли номдаги разведка хизмати операцияси доирасида тўпланган материалларга асосланган. Хусусан, бу Хитой тадқиқот институтлари, шу жумладан Ухан вирусология институти илмий маълумотларига тегишли. Материалларда нафақат табиий вируслар сунъий равишда ўзгартирилган хавфли тажрибалар, балки лабораторияларда хавфсизлик қоидаларининг кўплаб бузилиши белгилари ҳам мавжуд.

Журналистларга кўра, Ангела Меркел Германия ҳукумати раҳбари бўлган даврда BND бошлиғи Бруно Кал федерал канцлер идорасини SARS-CoV-2 вируси келиб чиқишини текшириш бўйича операциялар ҳақида шахсан хабардор қилган.

Ушбу ҳисоботларда вируснинг лабораториядан келиб чиқиши эҳтимоли 80-95 фоизга баҳоланган, деб ёзади Süddeutsche Zeitung ва Zeit. Бироқ, федерал канцлер идораси бу маълумотни оммага ошкор қилмасликка қарор қилди.