Экология таъсири: дунёда чекмайдиганлар орасида ўпка саратони билан касалланиш кўпайди
Ўпка саратони онкологик касалликлардан ўлимнинг бешинчи энг кенг тарқалган сабабидир.

Фото: Shutterstock
Дунё бўйлаб умрида тамаки чекмаган одамлар орасида ўпка саратони билан касалланиш ҳолатлари ортмоқда. Бунинг сабабларидан бири экология ёмонлашуви ва ҳаво ифлосланиши бўлиши мумкин, деб ёзмоқда The Guardian.
Халқаро саратонни ўрганиш агентлиги (IARC) маълумотларига кўра, ўпка саратони бутун дунё миқёсида онкологик касалликлардан ўлимнинг бешинчи энг кенг тарқалган сабабидир. 2022 йилда бу касаллик 2,5 миллион кишида аниқланган. Ўпка саратони билан касалланишнинг энг юқори кўрсаткичлари Шарқий Осиё мамлакатларида, айниқса Хитойда қайд этилган.
Олимларнинг таъкидлашича, чекмайдиган одамларда ўпка саратони кўпинча аденокарцинома шаклида намоён бўлади. 2022 йилда бу касаллик эркакларда ўпка саратони ҳолатларининг 45,6 фоизини, аёлларда эса 59,7 фоизини ташкил этган. 2020 йилда ушбу кўрсаткичлар мос равишда 39,0 ва 57,1 фоиз эди.
Сўнгги ўн йилликлар давомида аденокарцинома ўпка саратонининг асосий кичик турига айланди. 2022 йилда 200 мингга яқин аденокарцинома ҳолати айнан ёмон экология туфайли келиб чиққан. IARC маълумотларига кўра, чекмайдиган одамлар орасида ўпка саратони ҳолатларининг 70 фоизини аденокарцинома ташкил этади.
Тадқиқотчилар, шунингдек, аёллар ўртасида ўпка саратони билан касалланиш сезиларли ўсганини қайд этмоқда. 2022 йилда у бутун дунё бўйлаб 900 минг аёлда аниқланган. The Guardian маълумотларига кўра, 2023 йилда Буюк Британияда касалланган аёллар сони биринчи марта эркаклар сонидан ошиб кетган.
2024 йил август ойида Лондонда ўпка саратонига қарши янги вакцинанинг клиник синовлари бошланганди. Ушбу вакцина иммунитет тизимини саратон ҳужайраларига қарши курашда рағбатлантиради. Экспериментал даволаш биринчи бўлиб Лондон коллежи университети клиникасидаги беморларда ўтказилди. Вакцина Германиянинг BioNTech биотехнология компанияси томонидан ишлаб чиқилган. Препарат иммун тизимини соғлом тўқималарга таъсир қилмасдан саратон ҳужайраларини таниб олиш ва йўқ қилишга ундайди. Бундай ёндашув беморлар ва соғлом ҳужайраларни зарарлайдиган анъанавий кимётерапиядан фарқ қилади.
Мавзуга оид

15:29 / 03.03.2025
Австралияда 2,4 млн чақалоқнинг ҳаётини сақлаб қолган донор вафот этди

15:11 / 27.02.2025
Олимлар 1-тур диабетни бутунлай даволаш йўлини топди

14:00 / 17.02.2025
Дориларни сут билан ичиш уларнинг таъсирини яхшилайди — тадқиқот

16:49 / 15.02.2025