Вэнс Европа миграция сиёсатини танқид қилди, Евроиттифоқни цензурада айблади ва демократияга шубҳа билдирди

АҚШ вице-президенти Жей Ди Вэнс Мюнхен хавфсизлик конференциясида нутқ сўзлаб, Европа давлатлари сиёсатини кескин танқид қилди.

«Европага бўйича мени энг кўп хавотирга солаётган таҳдид — Россия, Хитой ёки бошқа ташқи куч эмас. Ичкаридан келаётган таҳдид мени хавотирга солмоқда. Европанинг энг асосий қадриятларидан баъзиларидан чекиниши: Америка Қўшма Штатлари ҳам баҳам кўрадиган қадриятлардан», —деди Вэнс.

АҚШ вице-президенти 13 февралда — хавфсизлик бўйича конференция бошланишидан бир кун олдин — Мюнхенда бошқарувида келиб чиқишига кўра Афғонистондан бўлган 24 ёшли шахс автомобилда намойишчиларни босиб кетгани, натижада 20 дан ортиқ киши жароҳатланганини эслатган.

«Йўналишни ўзгартиришимиз ва умумий цивилизациямизни янги йўналишга олиб боришимиздан олдин бундай даҳшатга яна қанча чидашимиз керак? Бу қитъада ҳеч бир сайловчи сайлов қутиси олдига миллионлаб текширилмаган иммигрантлар учун эшикларни очиш учун келмаган», — деди Вэнс.

У, шунингдек, кўпчилик овоз тўплаган номзод Калин Жоржеску Россия билан алоқадорликда гумон қилингач, Руминия президенти сайловининг биринчи босқичи натижалари бекор қилинганини эслатди. Тахминларга кўра, Россия ижтимоий тармоқларда Жоржеску номзодини қўллаб-қувватлаш кампаниясини уюштирган.

«Россия сизнинг сайловларингизга таъсир ўтказиш учун ижтимоий тармоқлардаги рекламаларни сотиб олиши нотўғри деб ўйлашингиз мумкин. Биз, албатта, шундай деб ҳисоблаймиз. Сиз буни жаҳон майдонида ҳам қоралашингиз мумкин. Аммо агар сизнинг демократиянгиз бошқа мамлакатнинг бир неча юз минг долларлик рақамли рекламасига дош беролмаса, демак, у аввалбошдан унчалик кучли бўлмаган», — деди у.

Кейин эса Вэнс Мюнхен хавфсизлик конференцияси ташкилотчилари «хоҳ сўл бўлсин, хоҳ ўнг бўлсин, барча популистик партияларга мансуб бўлган депутатларга мунозараларда қатнашишни тақиқлагани»ни қайд этди.

«Биз одамлар айтган ҳамма нарсага ёки нимагадир қўшилишга мажбур эмасмиз. Аммо сиёсий етакчилар муҳим электоратни ифода этадиган бўлса, биз ҳеч бўлмаганда улар билан мулоқотда иштирок этишга мажбурмиз», — деди у. «Мен ҳақиқатан ҳам ишонаманки, агар фуқароларимизга ўз фикрларини билдириш имконияти берилса, улар янада кучли бўладилар», — дея қўшимча қилди у.

АҚШ вице-президенти, шунингдек, Буюк Британиядаги «буфер зоналар» тўғрисидаги қонунни эслатиб ўтди, унга кўра, абортга қарши тарғибот бевосита аборт ўтказиладиган муассасалар яқинида чекланган.

«Биз шунчаки демократик қадриятлар ҳақида гапириш билан чекланмаслигимиз керак. Биз улар билан яшашимиз керак, — деди Вэнс. — Ушбу залда ўтирган кўпчилигингизнинг ёдингизда бўлса керак, совуқ уруш демократия ҳимоячиларини бу қитъадаги тиран кучларга қарши қўйганди. Ва ўйлаб кўринг, бу курашда ким цензура, черковларни ёпиш, сайловларни бекор қилиш тарафдори эди. Улар яхши йигитлар эдими? Йўқ, албатта. Афсуски, бугунги кунда Европага қараганимда, баъзида совуқ урушнинг баъзи ғолиблари билан нима содир бўлгани унчалик тушунарли эмас».

Вице-президент, шунингдек, кўплаб европалик сиёсатчиларнинг Илон Маск бошқа мамлакатларнинг ички ишларига аралашаётгани — хусусан, «Германия учун муқобил» партиясини тарғиб қилаётгани ҳақидаги шикоятларига муносабат билдирди.

Агар Америка демократияси Грета Тунбергнинг ўн йиллик сўкишларига дош берган бўлса, сизлар ҳам Илон Маскнинг бир неча ойига чидай оласиз. Аммо ҳеч бир демократия — на Американики, на Германиядагиси ва на Европа демократияси — миллионлаб сайловчиларга уларнинг фикрлари ва ташвишлари, интилишлари, ёрдам сўраб қилган илтижолари ҳақиқий эмас ёки ҳатто кўриб чиқишга ҳам арзимайди, деб айтишдан кейин омон қолмайди.

«Демократия халқ овози муҳим деган муқаддас тамойилга асосланади. Бу ерда брандмауэрларга ўрин йўқ. Сиз бу тамойилни ё қўллаб-қувватлайсиз, ё йўқ. Европаликлар, халқ овоз бериш ҳуқуқига эга. Европа етакчиларида танлаш имконияти бор. Ва мен қатъий ишонаманки, биз келажакдан қўрқмаслигимиз керак», — деди АҚШ вице-президенти.

Вэнснинг нутқи Европа сиёсатчилари орасида катта шов-шувга сабаб бўлди. Хусусан, DW нашри ёзишича, Германия мудофаа вазири Борис Писториус АҚШ вице-президенти «Европанинг баъзи қисмларидаги шароитларни авторитар режимлардаги шароитлар билан таққослагани»дан ғазабланган. «Бу қабул қилиб бўлмайдиган нарса ва бу мен яшаётган ва ҳозир ҳимоя қилаётган Европа эмас ва демократия эмас», — деган Писториус. У, шунингдек, Германия демократиясида «ҳар қандай фикр яшашга ҳақли экани»ни таъкидлади, бу эса «Германия учун муқобил» каби қисман экстремистик партияларга бошқа партиялар каби мутлақо нормал кампания олиб боришга имкон беради».

Ўз навбатида, ГФР канцлерлигига «Германия учун муқобил» партиясидан номзод Алис Вайдел ўзининг Х ижтимоий тармоғидаги аккаунтида Вэнснинг Мюнхен конференциясидаги нутқини «аъло» деб атади. Шунингдек, Доналд Трамп ҳам Вэнснинг чиқишини юқори баҳолаб, нутқни «ажойиб» деб атаган .

«Ўйлайманки, Европада одамлар сўз эркинлигига бўлган ажойиб ҳуқуқларини йўқотаётганлари ҳақиқат», — дея Трампнинг сўзларидан иқтибос келтиради CNN. Европада «иммиграция билан боғлиқ катта муаммо бор», деди Трамп ва Европа давлатларини «эҳтиёт бўлиш»га чақирди.

Полша ташқи ишлар вазири Радослав Сикорский 14 феврал куни кечқурун Франция президенти Эммануэл Макрон Европа етакчилари билан АҚШ вакилларининг Мюнхен хавфсизлик конференциясидаги чиқишини муҳокама қилиш учун фавқулодда йиғилиш чақираётганини маълум қилди.

«Президент Трампнинг руслар razvedka boyem деб атайдиган иш услуби бор — сиз босим ўтказасиз ва нима бўлаётганини кўрасиз, кейин эса ўз позициянгизни ўзгартирасиз. Ва биз жавоб беришимиз керак», — деди Полша вазири (иқтибос Politico нашридан). Шу билан бирга, Wall Street Journal мухбири Лоуренс Норманнинг маълум қилишича, Европа Иттифоқи давлатлари раҳбарларининг Парижда учрашуви бўлмайди, бироқ европалик сиёсатчилар АҚШ томонининг сўнгги пайтларда билдирган баёнотларига жавоб тайёрламоқда.