Hali ham odamlar yashaydigan tirik qadimiy shahar – Ichan-qal’adan fotoreportaj

Kun.uz muxbiri O‘zbekistonning tarixiy ahamiyatga ega Ichan-qal’a me’moriy yodgorligidan fotoreportaj tayyorladi.

18-19 aprel kunlari Turizm va madaniy meros vazirligi, madaniy meros agentligi hamda Xorazm viloyati hokimligi jurnalistlar uchun Xorazm viloyatiga infotur tashkil qildi. Kun.uz muxbiri Ichan-qal’a me’moriy yodgorligidan fotoreportaj tayyorladi.

Ichan-qal’a O‘rta Osiyodagi yirik va noyob me’moriy yodgorlik bo‘lib, Xivaning ichki qal’a (Shahriston) qismi. Ichan-qal’a shaharning Dishan qal’a (tashqi qal’a) qismidan kungurador devor bilan ajratilgan. U Xiva raboti (Dishan qal’a)dan baland qo‘rg‘ontepaga o‘xshab ko‘rinadi. Ichan-qal’aga 4 darvoza (Bog‘cha darvoza, Polvon darvoza, Tosh darvoza, Ota darvoza)dan kirilgan. 26 gektar yer maydoni 2200 qalin paxsa devor bilan o‘rab olingan.

Xon zamonida shahar darvozalarida bojxona bo‘lgan. Kelgan sayyohlar shaharga kirishdan avval boj to‘lab kirgan, sarrofxonalarda pul ayirboshlangan. Qadimda kelgan mehmonlar qal’aning sharqiy qismida joylashgan hammomda yuvinib poklanib kasalliklardan forig‘ bo‘lib, keyin shaharga kirishiga ruxsat berilgan.

19 asrda shahar darvozalari ertalab bomdodga azon aytilganda ochilgan, kechki payt xufton namozida yopilgan. Xiva shahrining 80 foizga yaqin tarixiy yodgorliklari jam bo‘lgan. 1967 yilda shaharda muzey qo‘riqxona tashkil qilingan va 90-yillarda 100-tarixiy shahar bo‘lib Markaziy Osiyoda birinchilardan Yuneskoning tasarrufiga kiritilgan.

Ichan-qal’a markazida XX asr boshlariga tegishli noyob diniy muassasa – Islomxo‘ja madrasasi me’moriy ansambl madrasaning o‘zi va balandligi 45 metr bo‘lgan minoradan iborat.

Ichan-qal’aning shimol va janubida 2,500 aholi yashaydi. Qizig‘i, Ichan-qal’a ichida yashovchi aholi o‘z xonadonida mehmon uylarini tashkil qilgan. Qal’a ichidagi aholi hunarmandchilik va uyidan ochgan mehmon uylaridan tushgan foyda evaziga ro‘zg‘or tebratadi.

Bundan tashqari, Ichan-qal’ada gilamchilik ustaxonasi ham bor. To‘quvchilarning so‘zlariga qaraganda, 120x180 santimetrlik gilam 6 oy davomida tayyorlanadi. Ipakdan tayyorlangan gilamlar olovda kuymaydi, asrlar davomida xizmat qiladi.

Xiva xonining elchilarni qabul qiluvchi saroyi. Saroyning 8 oynasi “kamera” vazifasini o‘tagan. Oynalarning orqa tarafida soqchilar turib xonni himoya qilgani aytiladi.