Rossiyalik milliarder, "Alfa-Grupp" egalaridan biri Mixail Fridman Hongkong xalqaro arbitraj markaziga (HKIAC) Lyuksemburg holding kompaniyalari orqali unga tegishli bo‘lgan turli mamlakatlardagi aktivlari muzlatilganligi munosabati bilan Lyuksemburgga qarshi 16 milliard dollar miqdorida da’vo arizasi bilan murojaat qildi. Bu haqda 14 avgust, chorshanba kuni «Vedomosti» gazetasi xabar berdi, jarayonning borishi bilan tanish bo‘lgan suhbatdosh tahririyatga da’voning haqiqiyligini tasdiqlagan.
Qayd etilishicha, Mixail Fridman manfaatlarini himoya qiluvchi advokatlar orasida Britaniya sobiq bosh vaziri Toni Blerning rafiqasi Sheri Bler ham bor.
Mixail Fridman advokatlarining dalillari
Fridman Lyuksemburg tomonidan Yevropa Ittifoqining urushga qarshi sanksiyalarini amalga oshirish doirasida o‘z aktivlari muzlatilishini noqonuniy deb hisoblaydi va uning mamlakatdagi aktivlari taxminiy umumiy qiymatiga to‘g‘ri keladigan 16 milliard AQSh dollari miqdorida tovon puli talab qildi.
«Fridmanning sud jarayonidagi himoyasi Yevropa Ittifoqi tadbirkorga nisbatan sanksiyalarini faqat uning Rossiya fuqaroligi va biznesdagi muvaffaqiyati bilan bog‘laydi, bu «jiddiy adolatsizlik» va xalqaro huquqni buzadi, chunki cheklovlar BMT doirasidan tashqarida Yevropa Ittifoqi tomonidan kiritilgan», — deyiladi xabarda. Boshqa narsalar qatorida, sanksiyalar o‘z obro‘sini yo‘q qildi deb hisoblaydigan tadbirkor ma’naviy zararni qoplashni talab qildi, uning miqdori kelajakda aniqlanishi kerak.
Mixail Fridmanning ta’kidlashicha, Lyuksemburg aktivlarini muzlatib qo‘yish bilan bir tomondan Belgiya va Lyuksemburg, ikkinchi tomondan Rossiya vorisi bo‘lgan SSSR o‘rtasida 1989 yilda tuzilgan ikki tomonlama investitsiya shartnomasini buzgan. Mazkur hujjatga ko‘ra, bir tomon investorlarining boshqa davlat hududidagi investitsiyalari, agar bunday choralar belgilangan huquqiy tartibga muvofiq davlat manfaatlaridan kelib chiqqan holda ko‘rilmasa va kamsituvchi bo‘lmasa, ekspropriatsiya qilinishi, milliylashtirilishi bo‘lishi mumkin emas. «Ammo bu chora-tadbirlar kompensatsiya to‘lash bilan birga bo‘lishi kerak, uning miqdori zarar ko‘rgan investitsiyalarning haqiqiy qiymatiga mos kelishi lozim», - deya aniqlik kiritadi «Vedomosti».
Tadbirkor advokatlarining ta’kidlashicha, Lyuksemburgga qarshi da’vo sanksiyalar bekor qilingan taqdirda ham qaytarib olinmaydi, chunki ular mijozi aktivlari joriy etilgan cheklovlar tufayli «jiddiy zarar ko‘rgan».
Mixail Fridmanga qarshi sanksiyalar
Rossiya Federatsiyasi tomonidan Ukrainada keng ko‘lamli urush boshlanganidan ko‘p o‘tmay, Yevropa Ittifoqi "Alfa-Grupp" konsernining egalari Mixail Fridman va Petr Avenga Vladimir Putin ma’muriyati bilan “kuchli aloqalari” uchun shaxsiy sanksiyalar kiritdi. 2024 yilning aprelida Fridman va Aven YeI sudida ularga nisbatan joriy qilingan dastlabki sanksiyalarga qarshi chiqishga muvaffaq bo‘lishdi. Sud hujjatida aytilishicha, Fridman va Aven Ukraina hududiy yaxlitligi, suvereniteti va mustaqilligiga tahdid soluvchi harakatlarni qo‘llab-quvvatlaganliklari haqida hech qanday dalil yo‘q.
Shu bilan birga, Aven va Fridmanga nisbatan sanksiyalar faqat 2022 yil 28 fevraldan 2023 yil 15 martgacha bo‘lgan davrda bekor qilindi.
2024 yilning may oyida “Vedomosti” Fridman Lyuksemburg hukumatiga YeI sanksiyalari doirasida uning aktivlarini musodara qilgani uchun 15,8 milliard dollar tovon to‘lash bo‘yicha muzokaralarni boshlashni taklif etganini yozgan.
