Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik (AEXA) mutaxassislari yaqinda Zaporijjya atom elektr stansiyasi (ZAES)da yong‘in sodir bo‘lgan joyga uning sovitish minoralaridan birida oqibatlarni baholash uchun yetib keldi. 12 avgust, dushanba kuni kechqurun e’lon qilingan AEXA bayonotida: «Kuzatuv chog‘ida hech qanday shinalar yoki dron qoldiqlari topilmadi. Jamoa, shuningdek, sovitish minorasi tagida joylashgan chiqindi, kul yoki kuyikishning buzilishi sezilarli belgilari yo‘qligini tasdiqladi», deyiladi.
Mutaxassislarning qo‘shimcha qilishicha, stansiyaning yadroviy xavfsizligiga zarar yetmagan, chunki sovitish minoralari hozirda ishlamayapti. «Kuzatuvlarga asoslanib, guruh yong‘inning asosiy manbasi sovitish minorasi tagida boshlangani ehtimoldan yiroq emas, degan xulosaga keldi», — deyiladi AEXA bosh direktori Rafael Grossi hisobotida.
Zaporijjya AESning ikkita muhim obektiga kirish taqiqlandi
«Guruhning sovitish minorasiga tashrifi chog‘ida zarar katta ehtimollik bilan minora ichida, taxminan o‘n metr balandlikda, suv taqsimlash darajasida to‘plangani aniqlandi», — deyiladi xabarda. Biroq, Zaporijjya AESning Rossiya «boshqaruvi» xalqaro ekspertlar guruhiga sovitish minorasi asosi bo‘lgan suv qurilmalari va sovuq suv havzasiga kirishni rad etdi.
AEXA allaqachon Zaporijjya AES reaktor bloklaridan bir yarim kilometr uzoqlikda joylashgan sovitish minoralari hududida radioaktiv moddalar yo‘q degan xulosaga kelgan. «Guruh sovitish minoralari va reaktorlar hududida radiatsiya monitoringini o‘tkazdi va radiatsiya darajasining oshishi belgilarini tasdiqlamadi», deyiladi xabarda. Biroq, olingan ma’lumotlar va kuzatishlar asosida yakuniy xulosalar chiqarishga hali erta, deyiladi xabarda. AEXA «qo‘shimcha ko‘rib chiqish va suv taqsimlash darajasi, sovuq suv havzasiga kirishdan keyin umumiy tahlilni davom ettiradi».
Ukraina Zaporijjya AESga qilingan hujumni tasdiqlamadi
11 avgust kuni hamon Rossiya qo‘shinlari nazoratida bo‘lgan Zaporijjya atom elektr stansiyasining (ZAES) sovitish minorasida yong‘in sodir bo‘ldi. Zaporijjya viloyatining egallab olingan qismiga Kreml tomonidan tayinlangan «gubernator» Yevgeniy Balitskiy voqeada Kiyevni aybladi.
Ukraina tomoni bu bayonotlarni rad etdi. Prezident Volodimir Zelenskiy yong‘inda Rossiya Federatsiyasini aybladi.
Nikopol tumani harbiy ma’muriyati boshlig‘i Yevgeniy Yevtushenkoning aytishicha, stansiyadagi yong‘in «provokatsiya yoki Dnipro o‘ng qirg‘og‘idagi aholi punktlarida vahima qo‘zg‘ashga urinish»dir. Unga ko‘ra, rossiyalik harbiylar atom elektr stansiyasining sovitish minoralaridan birida avtomobil shinalariga o‘t qo‘ygan bo‘lishi mumkin.
Zaporijjya AES 2022 yildan beri sovuq o‘chirish rejimida
Zaporojjya AES Yevropadagi eng yirik atom elektr stansiyasidir. Rossiyaning Ukrainaga harbiy hujumi boshlanganidan so‘ng u rus qo‘shinlari tomonidan egallab olindi va u bir necha marta uchuvchisiz uchoqlardan hujumga duchor bo‘ldi hamda o‘qqa tutildi. Moskva va Kiyev bunda bir-birini ayblamoqda. AEXA Zaporijjya AESda «yadro xavfsizligining barcha ustunlari» yo‘q qilinayotganini bir necha bor ta’kidlagan.
Rossiya qo‘liga o‘tgandan beri Zaporijjya atom elektr stansiyasi o‘z hududidan tashqaridagi elektr uzatish liniyalari shikastlangani uchun kamida sakkiz marta quvvatini yo‘qotdi. O‘chirish vaqtida yadro yoqilg‘isining reaktorlarda va sovitish havzalarida xavfsiz holatda saqlanishiga tahdid mavjud. Stansiya 2022 yil 11 sentabrdan beri elektr energiyasi ishlab chiqarmaydi. Oltita ZAES reaktorining hammasi sovuq o‘chirish rejimida.
