Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy 11 iyun, seshanba kuni bundestagda nutq so‘zladi. Bu Ukraina prezidentining Germaniya parlamentidagi birinchi nutqi bo‘ldi – bundan oldin Zelenskiy 2022 yil mart oyida nemis deputatlari bilan video-aloqa orqali gaplashgan. Bundestag a’zolari Zelenskiyning nutqini o‘n martadan ortiq qarsaklar bilan to‘xtatib qo‘yishdi va nutq so‘nggida ko‘p daqiqalik qarsaklar kuzatildi.
«Urushni Yevropa manfaatlari yo‘lida tugatamiz»
Zelenskiy o‘z nutqini Rossiya bilan urushda Ukrainani qo‘llab-quvvatlagani uchun Germaniya xalqi va hukumatiga minnatdorchilik bilan boshladi. «Siz yordam berdingiz, yordam beryapsiz. Germaniyaga rahmat», dedi u. Zelenskiyning ta’kidlashicha, Yevropa aholisining ko‘p avlodlari tinchlikda yashay olmagan. «Madaniyat qit’asi bo‘lishi kerak bo‘lgan, odamlar qit’asi bo‘lishi kerak bo‘lgan, urushsiz qit’a bo‘lishi kerak bo‘lgan Yevropaning orzusi shuning uchun ham katta kuchga ega bo‘ldi», deb ta’kidladi Ukraina prezidenti. U «qit’ada davom etayotgan va yanada kengroq qarama-qarshilikka aylanib qolish xavfini tug‘diradigan» urushni to‘xtatish uchun Yevropa hamma narsani qilishiga ishonchi komil ekanligini qo‘shimcha qildi.
«Biz bu urushni tugatamiz, uni Ukraina manfaatlari, butun Yevropa, barchamiz va bizdan keyin keladiganlar manfaati yo‘lida tugatamiz», deb va’da berdi Volodimir Zelenskiy va janglar Kiyev shartlariga ko‘ra yakunlanishi kerakligini qo‘shimcha qildi.
«Urush boshlaganlar tinchlikni abadiy unutishi kerak»
Shundan so‘ng, Zelenskiy o‘z nutqida Germaniya tarixidagi ikki qismga bo‘lingan vaqtni esladi. «Shuning uchun siz bizni tushuna olasiz. Rossiyaning bizni bo‘lishga, Ukrainani bo‘lishga urinishlariga qarshi bunchalik qattiq kurashayotganimizni, nega mamlakatimizning ayrim qismlari o‘rtasida devor o‘rnatilishi oldini olish uchun hamma narsani qilayotganimizni tushunasiz», dedi u. Ukraina prezidenti urush tugaganidan keyin ukrain xalqini xo‘rlashga yo‘l qo‘ymaslik kerakligini ta’kidladi, ukrainaliklar esa «xotirjamlik» va «urushni munosib tugatish»ga loyiqdir.
«Urush boshlaganlar esa, aksincha, tinchlikni abadiy unutishi, urush uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olishi, bu urushning har bir kechasi uchun adolatli javob berishi kerak», dedi Zelenskiy. Uning qo‘shimcha qilishicha, Rossiyaning barcha mumkin bo‘lgan aktivlari Ukrainani urushdan keyingi rekonstruksiyasi uchun ishlatilishi kerak va bu «hech qanday murosasiz» amalga oshirilishi kerak. «Ular shaharlarimizni yoqib yuborib, qotillarini mukofotlay boshlaganida, kelishuvlar o‘rniga qotilliklarga pul tikishni boshlaganida, murosaga kelish vaqti tugab bo‘ldi», dedi u.
«Ular kelishuvga erishish umidini yo‘q qiladi»
Zelenskiy, shuningdek, Yevropada «Rossiya armiyasidan himoya yetishmasligi» kuzatilmasligi kerakligini va «Moskvada kimningdir so‘zi bunday himoya bo‘lishi mumkin emasligini» ta’kidladi. «Yevropa mustahkam tinchlik makoniga ega bo‘lishi uchun yetarli kuchga ega qit’aga aylanishi kerak, aks holda, ular kelishuvga erishish umidini yo‘q qiladi», — deya ogohlantirdi Zelenskiy. Uning eslatishicha, «zabt etish» istagi Rossiya Federatsiyasining qo‘shni davlatlari chegarasidan ancha uzoqqa boradi, chunki «rossiyalik harbiylar Halabda va Afrikada bo‘lgan, urushni o‘rgangan, Grozniyni vayron qilgan, Gurjistonni buzgan, Moldovani ikkiga bo‘lgan, Belarusni tiz cho‘ktirgan». «Biz Rossiyaga Yevropa bo‘ylab bu yurishni, hayotga va xalqlarga nisbatan mensimaslik marshini davom ettirishiga yo‘l qo‘yamizmi? Albatta, yo‘q. Va bu - bizning umumiy manfaatimiz».
Zelenskiy Berlin devori qulashidan sal oldin ko‘pchilik uchun u abadiy qoladigandek tuyulganini esladi. «Endi esa ba’zilarga urushning oxiri yo‘qdek tuyulyapti. Ammo bunday emas. Bu rahbariyat tomonidan qarorlar bilan yo‘q qilinishi mumkin bo‘lgan illyuziya, u muvaffaqiyat bilan barham topishi mumkin. Biz buni siz bilan birga qilamiz, ukrainaliklar buning uchun sizdan doimo minnatdor bo‘lishadi», dedi u.
Zelenskiyning so‘zlariga ko‘ra, Ukraina va Germaniyaning tinchlikka erishish, xalqlar, Yevropa va xalqaro tartibni himoya qilishdan boshqa maqsadi yo‘q. «Rossiyaning boshqa maqsadlari va boshqa orzulari bor, shuning uchun biz hammamiz uni o‘zgartirishga majbur qilishimiz kerak, chunki yiqilmaydigan devorlar yo‘q», dedi u.
Zelenskiy «tinchlik sammiti» haqida: «Biz diplomatiyaga imkoniyat bermoqchimiz»
Ukraina prezidentining so‘zlariga ko‘ra, Shveytsariyada 15-16 iyun kunlari bo‘lib o‘tadigan «tinchlik sammiti» «xavfsizlik va haqiqiy tinchlik sari harakatni boshlash, BMT Nizomi va xalqaro huquqning asosiy normalari kuchini tiklashga» qaratilgan.
«Biz diplomatiyaga imkoniyat bermoqchimiz va buning uchun yuzga yaqin davlatni yig‘yapmiz. Ukraina hech qachon faqat qurol kuchiga tayanmagan. Ha, qurol ularni samarali tarzda to‘xtatadi va hayotimizni himoya qiladi, lekin biz tinchlik o‘qlardan emas, ishonchli kafolatlardan ham kelishi mumkinligini bilamiz», — dedi Volodimir Zelenskiy.
Ukraina prezidenti kecha kechasi Germaniyaga yetib keldi. 11 iyun kuni u Germaniya kansleri Olaf Shols bilan birga Berlinda bo‘lib o‘tayotgan Ukrainani tiklash bo‘yicha konferensiyada ishtirok etdi.
