Xitoy, Yaponiya va Janubiy Koreya yetakchilari yadro qurolidan xoli Koreya yarimorolini yaratish maqsadi haqida kelishib oldilar. 27 may, dushanba kuni e’lon qilingan Seuldagi uch tomonlama sammit yakunlari bo‘yicha bayonotda tinchlik «umumiy manfaatlarimizga xizmat qiladi va umumiy mas’uliyatimizdir» deyiladi. Shimoliy Koreyani yadrosizlantirish va Koreya yarimorolida barqarorlikni saqlash «uch davlatning umumiy manfaatlari»dir, dedi uchrashuv ishtirokchilari.
2019 yildan beri birinchi uchrashuv
Janubiy Koreya prezidenti Yun Sok Yol Xitoy bosh vaziri Li Ketsyan va Yaponiya bosh vaziri Fumio Kishidani qabul qilar ekan, Shimoliy Koreyani rejalashtirilgan yangi sun’iy yo‘ldoshni uchirishda «balistik raketa texnologiyasi»dan foydalanmaslik to‘g‘risida ogohlantirdi. Bu BMT rezolyutsiyalarini buzadi hamda «mintaqaviy va global tinchlik va barqarorlikka putur yetkazadi», dedi u. Kishida Pxenyanni yangi sun’iy yo‘ldoshni uchirishdan bosh tortishga chaqirdi.
Rezolyutsiyaning ilgari, jumladan, Xitoy tomonidan ham qo‘llangan umumiy tahririga qaramay, KXDR rahbariyati sammit natijalarini keskin tanqid ostiga olib, «qo‘pol siyosiy provokatsiya» deb e’lon qildi. Seuldagi muzokaralar «mamlakatimizning yadro quroliga ega davlat sifatidagi konstitutsiyaviy maqomini buzdi», dedi TIVning Pxenyandagi vakili.
Yaponiya, Xitoy va Janubiy Koreyaning uch tomonlama sammiti 2019 yildan buyon ilk bor shunday uchrashuv bo‘ldi.
Pxenyan yangi josuslik sun’iy yo‘ldoshini uchirmoqchi edi
27 may kuni ertalab Yaponiya qirg‘oq qo‘riqlash xizmati KXDR yaqin kunlarda yana bir sun’iy yo‘ldoshni uchirish rejalari haqida ma’lum qildi. Shimoliy Koreya xabarnomasida Koreya yarimoroli va Filippinning Luson oroli yaqinidagi dengizda raketa tashuvchisi qoldiqlari tushishi mumkin bo‘lgan uchta xavfli zona aniqlangan, deb xabar bermoqda «Kiodo» agentligi.
Avvalroq Janubiy Koreya rasmiylari KXDR o‘zining ikkinchi harbiy josuslik sun’iy yo‘ldoshini orbitaga chiqarish niyatida ekani haqida xabar bergan edi. Seulga ko‘ra, Rossiya Shimoliy Koreyaga ushbu sun’iy yo‘ldoshni uchirishga yordam berdi. Janubiy Koreya va Amerika razvedkasi uchirishga tayyorgarlikni «yaqindan kuzatmoqda», deya ma’lum qilgandi Seul.
KXDR so‘nggi bor noyabr oyida ayg‘oqchi sun’iy yo‘ldoshni uchirdi va 2024 yilda orbitaga yana uchta shunday qurilmani chiqarishga va’da berdi. Shimoliy Koreya tomonidan josuslik sun’iy yo‘ldoshlari uchirilishi, harbiy tahlilchilar ta’kidlaganidek, Pxenyanning o‘z potensial raqiblari haqida harbiy ma’lumot to‘plash imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytiradi.
Shimoliy Koreyaning yadroviy tahdidi
Shimoliy Koreya oxirgi paytlarda tez-tez raketa sinovlarini o‘tkaza boshladi. Xususan, 3 aprel kuni davlat OAV yadro kallagini olib yurishga qodir gipertovushli kallakka ega o‘rta masofaga mo‘ljallangan Hwasong-16B raketasi sinovdan o‘tkazilgani haqida xabar bergan edi. Mamlakat yetakchisi Kim Chen In yangi raketani «yana bir kuchli strategik hujum quroli» deb atadi.
2022 yil sentabrida KXDR ko‘p sonli sanksiyalar va BMT rezolyutsiyalariga zid ravishda, «dushman kuchlar» tomonidan hujum tahdidi yuzaga kelgan taqdirda profilaktik zarbalar yo‘llashga ruxsat beruvchi yadro quroli to‘g‘risidagi qonunni qabul qilib, o‘zini rasman yadroviy davlat deb e’lon qildi. 2024 yilning mart oyida Janubiy Koreya va AQSh 2018 yildan beri birinchi marta KXDR tomonidan yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan yadroviy tahdidga qarshi kurashish maqsadida keng ko‘lamli harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazdi.
2018 yilda Seul va Pxenyan Koreya yarimorolini yadrosizlantirish bo‘yicha kelishuv imzolagan edi.
