O‘zbekistonda davlat idoralaridagi xizmat avtomobillari bosqichma-bosqich elektromobillarga o‘tkazilmoqda. 2023−2025 yillarda umumiy qiymati 1 trillion 320 million so‘mlik 3863 dona gibrid va elektromobil xarid qilish rejalashtirilgan.
Gibrid va elektromobillarni xarid qilish uchun budjetdan tashqari jamg‘arma mablag‘laridan foydalanishga ruxsat berilgan. Bunda transport vositalarining maksimal narxiga qo‘yilgan cheklovlarga, shuningdek, ularni yangilariga almashtirish muddatiga qo‘yiladigan talablarga rioya qilish kerak.
Gazeta.uz davlat xaridlari portalini o‘rganib chiqib, e’lon qilgan maqolasida bir qator hokimliklar yetim va ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarni qo‘llab-quvvatlashga yo‘naltirilgan “Mehr daftari” jamg‘armasi mablag‘larini yangi avtomashinalar sotib olishga sarflayotganini aniqlagan.
“Mehr daftari” jamg‘armalari 2021 yilda mamlakatda yetim va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarni tarbiyalashning yangi tizimini joriy eta boshlagan va mehribonlik uylari Milliy gvardiyaga biriktirilgan paytda viloyat hokimiyatlari huzurida tashkil etilgan. Bu fond homiylik xayriyalari va alkogolli mahsulotlarning (pivo va tabiiy vinodan tashqari) ulgurji savdosi bilan shug‘ullanuvchi korxonalarning sof foydasidan 3 foiz ajratmalar hisobidan moliyalashtiriladi.
Jamg‘arma mablag‘lari yetim va ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarning muammolarini hal etish, iqtidorli bolalarni qo‘llab-quvvatlash, ularni hayotga tayyorlash, o‘qishini tashkil etish, kasb-hunarga yo‘naltirish va bandligini ta’minlash, kommunal to‘lovlar bo‘yicha qarzlarini qoplash va boshqa maqsadlarga yo‘naltiriladi.
Aynan “Mehr daftari” jamg‘armalari (yuridik shaxs tashkil etmasdan tuzilgan, vasiylik kengashlariga hokimlar rahbarlik qiladi) hokimliklarning bir qator davlat xaridlarida yangi avtomobillar xaridorlari sifatida ko‘rsatilgan.
Masalan, Qashqadaryo viloyati hokimligining “Mehr daftari” jamg‘armasi nomidan to‘rtta “gibrid” BYD Song Plus sotib olish bo‘yicha 1 milliard 780 million so‘mlik kelishuvlar amalga oshirilmoqda (1, 2, 3, 4). O‘tgan yilning 9 iyun kuni ushbu jamg‘arma tomonidan ham 450 million so‘mga Chevrolet Equinox (start-stop tizimi bilan jihozlangan gibrid) sotib olish uchun ariza berilgan bo‘lib, u hali ijro bosqichida (avtomobil hozirda chegirmada).
Ayni paytda viloyat hokimligi avtoparkida 30 dan ortiq xizmat avtomashinalari mavjud. Shu bilan birga, viloyat hokimligining 1 milliard 980 million so‘m qarzi bor.
Shuningdek, Jizzax viloyati hokimligining “Mehr daftari” jamg‘armasi hisobidan 768,3 million so‘mga ikkita BYD Song Plus DM-i (gibrid) va 444,5 million so‘mga yana bir ana shunday avtomashina xarid qilinmoqda.
Shu bilan birga, Buxoro shahri hokimligi “Mehr daftari” jamg‘armasidan 412 million so‘mga elektromobil xarid qilmoqda. Avtomobil modeli ko‘rsatilmagan, ammo spetsifikatsiyadagi quvvat zaxirasiga asoslanib (520 km) bu BYD Song Plus EV Champion bo‘lishi mumkin.
2023 yil 6 iyun kuni Surxondaryo viloyati hokimligining “Mehr daftari” jamg‘armasidan 156,3 million so‘mga Chevrolet Gentra (“gibrid” yoki elektromobil emas) sotib olinishi rejalashtirilgan edi. Buning asosi viloyat sobiq hokimi To‘ra Bobolovning farmoyishida keltirilgan bo‘lib, unda mahalliy budjet zaxira jamg‘armasidan ikkita Captiva’ni ta’mirlash va Gentra rusumli avtomashinalarni xarid qilish uchun 237,1 million so‘m ajratilishi ko‘rsatilgan.
Boshqa davlat idoralari uchun elektromobillar
2023 yil sentabr oyida Bosh prokuratura tomonidan 2,67 milliard so‘mga oltita BYD Song Plus DM-i gibrid avtomobili (har biri 444,5 million so‘mdan) xarid qilindi.
Shuningdek, avgust oyida Bosh prokuratura tomonidan 419 million so‘mga Chevrolet Malibu 2, shuningdek, 378,2 million so‘mga uchta Chevrolet Lacetti L-Comfort Plus (ichki yonuv dvigatelli avtomobillar) xarid qilingan.
Bundan tashqari, “Trade-In” dasturi doirasida boshqarma tomonidan eski avtomobillar yangilari bilan yangilangan. 2022 yilda ishlab chiqarilgan Chevrolet Equinox avtomobili Equinox AT 3LT avtomobiliga 208,5 million so‘m qo‘shimcha to‘lov bilan, 2018 yilda chiqarilgan Lacetti esa Lacetti L-Style avtomobiliga almashtirilgan.
2023 yil oxirida tashkil etilgan Mahallalar uyushmasi 819,4 million so‘mga ikkita BYD Song Plus DM-i Champion va 603,18 million so‘mga premium BYD Han elektromobilini sotib olgan.
Samarqand viloyati mahallalar uyushmasi esa BYD Song Plus DM-iʼni 367,7 million so‘mga xarid qilmoqda.
7 mart kuni hukumat huzuridagi Energetika bozorini rivojlantirish va tartibga solish agentligi tomonidan 504 million so‘mga to‘liq quvvat bilan 715 km masofa bosib o‘tuvchi BYD Han Flagship avtomobili xarid qilingan.
Farmatsevtika bozorini rivojlantirish agentligi tomonidan 632,6 million so‘mga ikkita BYD Chazor DM-i xarid qilinmoqda.
Bandlik va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi huzuridagi Jamoat ishlari jamg‘armasi tomonidan 444,5 million so‘mga BYD Song Plus DM-i (AWD) xarid qilinmoqda. Jamg‘armaning BYD Song Plus DM-i kompaniyasini 444,4 million so‘mga sotib olish bo‘yicha yana bir arizasi bekor qilinmoqda.
“Navoiy viloyati hududiy avtomobil yo‘llari mijozlarga xizmat ko‘rsatish” davlat muassasasi tomonidan 314,33 million so‘mga BYD Chazor DM-i xarid qilingan.
Urganch davlat universiteti 564,5 million so‘mga BYD Han’ni sotib olmoqchi.
Xalq deputatlari Toshkent viloyati kengashi saylovini o‘tkazuvchi saylov komissiyasi tomonidan qariyb 900 million so‘mga ikkita elektromobil (modellari ko‘rsatilmagan) xarid qilish uchun ariza topshirilgan.
Bojxona qo‘mitasi huzuridagi “Bojxona-servis” davlat muassasasi tomonidan 4,7 milliard so‘mga 15 ta BYD Chazor DM-i avtomobili va 889 million so‘mga 2 ta BYD Song Plus DM-i rusumli avtomashinalar xarid qilish rejalashtirilgani haqida “Inspektor” Telegram-kanali xabar berdi.
Boshqa mashinalar
Aprel oyi boshida O‘zbekiston Liberal-demokratik partiyasi deputatlari Nodir Abduvaliyev va Sardor G‘iyosov vazirlik va idoralarni tejamkorlikka chaqirgan edi. Bu yangi mashinalar xaridi haqidagi xabarlar fonida yuz berdi.
Masalan, ular Bandlik vazirligi huzuridagi Jamoat ishlari jamg‘armasi tomonidan 444 million so‘mga BYD Song Plus, Energetika bozorini rivojlantirish va tartibga solish agentligi BYD Han tomonidan 504 million so‘mga (yuqorida muhokama qilingan), Oliy sudga esa 1,5 mlrd so‘mga (lot olib tashlandi) Toyota Land Cruiser 300 yo‘ltanlamas avtomobili xarid qilinganini ko‘rsatib o‘tgan.
Qurilish va ekspluatatsiya suv xo‘jaligi tashkilotlariga lizing asosida meliorativ texnika, mashina va boshqa mexanizatsiyalash vositalarini yetkazib berish bilan shug‘ullanuvchi “O‘zmeliomashlizing” davlat unitar korxonasi tomonidan 408,4 million so‘mlik Equinox AT 1 LT FWD xarid qilish uchun ariza topshirilgan.
Janubiy Mirzacho‘l magistral kanallari rahbariyati tomonidan Haval Xiaolong krossoverini sotib olish uchun 349,1 million so‘mga ariza berilgan.
O‘zLiDeP deputatlari maqolada 2023 yil yakuni bo‘yicha O‘zbekistonning jamlanma budjet taqchilligi 59 trillion so‘mni yoki yalpi ichki mahsulotga nisbatan 5,5 foizni (daromadlar – 321 trillion so‘m, xarajatlar – 380 trillion so‘m) tashkil etganini ta’kidlagan. Joriy yil birinchi choragida davlat budjeti taqchilligi rekord darajadagi 19,8 trillion so‘mga yetgan.
Avvalroq, Samarqand viloyati prokuraturasi 445 mln so‘mga 22 dona iPhone 14 Pro Max, Respublika ma’naviyat targ‘ibot markazi Toshkent viloyati bo‘limi esa 51 mln so‘mga ikkita iPhone 15 Pro Max xarid qilgani haqida xabar berilgandi.
