Сан-Франциско саммитида Осиё-Тинч океани иқтисодий ҳамкорлиги (APEC) форуми аъзолари Россиянинг Украинага бостириб кириши ва Исроилнинг Ғазо секторида ҲАМАС гуруҳига қарши ҳарбий амалиёти бўйича қўшма позиция бўйича келиша олмади. Бу бандлар 17 ноябр, жума куни кечқурун эълон қилинган якуний декларация матнига киритилмаган.
Шу билан бирга, APEC раислиги алоҳида баёнот эълон қилди, унда форум «аъзоларининг аксарияти» Россиянинг Украинага бўлган тажовузкорлигини кескин қоралайди. Ҳужжатда қайд этилганидек, саммит иштирокчилари Ғазо секторидаги инқироз юзасидан «фикр алмашган», бу борадаги «ўз позицияларини» тақдим этган. Айрим давлат ва ҳукумат раҳбарлари форум иқтисодий моҳияти ва «геосиёсий масалаларни муҳокама қилиш учун» яроқсизлигини баҳона қилиб, якуний декларацияга ушбу мавзуларнинг киритилишига қарши чиқди, дея таъкидланади матнда.
APEC аъзолари ЖСТ ислоҳотини қўллаб-қувватлади
Шу билан бирга, APEC аъзолари Жаҳон савдо ташкилоти (ЖСТ) ислоҳотини қўллаб-қувватлади. «Биз ЖСТнинг барча функцияларини такомиллаштириш учун зарур ислоҳот ўтказиш тарафдоримиз», — дейилади баёнотда. APEC етакчилари «эркин, очиқ, адолатли, камситмайдиган, шаффоф, инклюзив ва текшириладиган савдо ва инвестиция муҳитини таъминлаш» қатъиятини тасдиқлади.
АҚШ президенти Жо Байден 17 ноябр куни APEC’нинг бошқа етакчилари билан гаплашар экан, уларни сунъий интеллект бўйича ҳамкорлик қилишга ва ишчиларнинг ҳуқуқлари ва салоҳиятини чеклашдан кўра, сунъий интеллект ижобий ўзгаришларга сабаб бўлишини таъминлашга чақирди.
Байден APEC доирасидаги алоқаларни мустаҳкамлаш ниятида
Саммит муҳим воқеаларидан бири Оқ уй раҳбарининг 15 ноябр куни Хитой раҳбари Си Жинпинг билан учрашуви бўлди, унинг мақсади дунёнинг икки йирик иқтисодиёти ўртасидаги муносабатлар Осиё-Тинч океани минтақасига салбий таъсир кўрсатишини камайтириш эди.
Шундан сўнг, APEC саммитида сўзга чиққан Байден Осиё-Тинч океани минтақаси АҚШ иқтисодиёти учун муҳим рол ўйнашини, Вашингтон бу алоқаларни янада мустаҳкамлаш ниятида эканини айтди. Унинг сўзларига кўра, Қўшма Штатлар экспортининг 60 фоизи APEC’га аъзо давлатларга тўғри келади ва Америка бизнеси бу мамлакатлардаги тўғридан тўғри хорижий сармояларнинг энг катта манбаси ҳисобланади. Хитой билан муносабатлар ҳақида гапирар экан, Байден уларнинг барқарорлиги бутун дунё учун муҳим эканини таъкидлади, шунинг учун унинг маъмурияти иши АҚШ иқтисодиётини ХХРдан узоқлаштиришга эмас, балки «хавфни камайтириш ва диверсификация қилишга» қаратилган.
Россия томонидан бош вазир ўринбосари Оверчук иштирок этди
APEC саммитида АҚШдан ташқари яна 20 та аъзо давлат вакиллари иштирок этди. Саммитда Россиядан бош вазир ўринбосари Алексей Оверчук қатнашди, у ғарб, жумладан, Европа Иттифоқининг турли санкциялар рўйхатига киритилган, аммо Россиянинг аксарият юқори раҳбариятидан фарқли ўлароқ, АҚШ санкциялари остида эмас.
Иштирокчи давлатларнинг умумий улуши жаҳон иқтисодиётининг 60 фоизини ва сайёра аҳолисининг қарийб 40 фоизини ташкил қилади. APEC аъзолари сафига Япония, Малайзия ва Индонезия ҳамда бошқалар киради. Гуруҳнинг мақсади савдо тўсиқларини камайтириш орқали Осиё-Тинч океани минтақасида иқтисодий ўсишни кучайтиришдан иборат.
