U Qashqadaryoning Yakkabog‘ tumanidan. Bolaligidan, 5-sinfdan nemis tilini chuqurroq o‘rganishni boshlagan. Chunki onasi shu fandan o‘quvchilarga qo‘shimcha dars berardi. Dars o‘tayotgan paytlari u ham kirib o‘tirar, abituriyentlariga qanday topshiriq bersa, onasi unga ham shu topshiriqlarni berardi.

«Onamning o‘quvchilarga dars berishi, uyda ham dars tayyorlashini doimiy ko‘rib katta bo‘lganman. Bu mening tilga qiziqishimga sabab bo‘lgan.

Boshida yuridik universitetda o‘qishni niyat qilgandim va shu uchun tarixni 9-sinfdan boshlab repetitorga borib o‘rgana boshlagandim. Dadamning she’riyatga, adabiyotga mehri bo‘lakcha edi. Adabiyotga bo‘lgan mehrni dadamdan, tilga muhabbatni esa menimcha, onamdan olganman», — deydi u.

Erk degani…

U bolaligidan juda mustaqil bo‘lgan. Biror narsani so‘rasa otasi ham, onasi ham, «ha, qizim, sen eplay olasan», deyishardi. Bu ishonch uning mustaqil bo‘lishiga yordam bergan.

«Erk degan so‘zni ko‘pchilik qabul qila olmaydi. Lekin bizning oilada «Yo‘q, sen qiz bolasan, o‘qish senga emas», degan gaplar bo‘lmagan, «Qizim, sen eplaysan, hali zo‘r bo‘lasan», deyishardi, aksincha. Erk degani ota-onam oldida o‘z istaklarimni erkin ayta olganim, deb o‘ylayman.

Ma’lum sabablarga ko‘ra, yuridik universitetda o‘qish imkonim bo‘lmadi. Keyin matematika va nemis tilini chuqurroq o‘qiy boshladim. Onam kichikroq sinfligimdan matematika har doim kerak bo‘ladi, deb undagani uchun shu fanni yaxshi o‘qishimga ham sababchi bo‘lgandi. Lekin iqtisod yo‘nalishidan ham ketmadim. Oxirida O‘zbekiston davlat jahon tillari universitetiga 171 ball bilan 2-o‘rin kontraktga kirdim.

O‘qishni tugatib nemis tili fani bo‘yicha ish o‘rinlari kam ekanini bildim. Men uchun eng qulay joy Toshkent edi, biroq poytaxtda mening mutaxassisligim bo‘yicha ish topish qiyinligi sabab, ingliz tiliga qayta o‘qidim.

Bu orada oila ham qurdim. Lekin oilamda ko‘p narsaga ko‘zim yetmaganligi, «barchasi chidab yashash» degan narsani o‘zimga ep ko‘rmaganim sababli ajrashdim.

Toshkentda Kelesdagi bir maktabda ingliz tilidan dars berdim. O‘sha payti o‘qituvchi bo‘lganimdan juda-juda faxrlanganman. Kun davomida dars o‘tardim, darsdan so‘ng repetitorlik qilardim. To‘lov qilishga imkoni yo‘q, biroq o‘qishga qiziqqan bolalarga bepul dars o‘tardim. Chunki bir paytlar menga ona tilidan dars bergan repetitorim oilamizda moddiy qiyinchilik sabab to‘lov qilolmay qolgan paytimiz vaziyatni tushunib, 3-4 oylik to‘lov pulidan birdaniga kechib yuborgan. O‘shanda «Men ham bir kun repetitorlik qiladigan bo‘lsam, qiynalgan o‘quvchilarni bepul o‘qitaman», deb niyat qilgandim.

Toshkentda ishlagan vaqtim juda charchaganman, ajrashgan sharoitimda ijara puli, boshqa xarajatlar va kun bo‘yi davom etadigan ish toliqtirardi baribir», — deydi Nodira Nazar.

Amalga oshmagan orzu

U ilk maoshidan otasiga kostyum-shim, onasiga ham turli sovg‘a-salomlar olishni niyat qilgan edi. Afsuski, otasi to‘satdan vafot etib qoldi, birinchi oyligini Nodira o‘zi xohlaganday ota-onasi sovg‘a uchun emas, otasining azasiga ishlatgan.

«Bilasiz, o‘zbekchilik. Ota-onaning birorta farzandining hayoti o‘xshamay qolsa, agar ularga nimadir bo‘lsa, hayoti o‘xshamagan farzand sabab bo‘ldi deyishadi. Otamning azasida men juda kuchli psixologik zarbalar olganman. Odamlar «Agar mana shu qizining hayoti o‘xshaganda, uyiga qaytib kelmaganda edi, otasi o‘lmasdi», deb oldimda aytishgan.

Oila qurgach faqat bir oy zo‘rg‘a yashab qaytib kelgan va bu qarorimni to‘g‘ri deb bilardim. Hech kim «Oilam buzilsin», deb turmushga chiqmasa kerak. Mening ham oila qurayotganimda umidlarim juda ko‘p edi. Lekin o‘xshamagach, otamning roziligi bilan uyga qaytgandim. U vaziyatimni tushunib «Mayli, qizim, qaytaver, lekin tez qaytyapsan, gap-so‘zlar bo‘lishi mumkin», degandi. Shundan 2 oy o‘tib, otam vafot etdi. Aza kuni ta’na toshlari, qo‘l bilan ko‘rsatishlar shunchalik ezganki, o‘zimni nimadir qilib qo‘yishdan zo‘rg‘a tiyganman», — deydi u.

Germaniyaga yo‘l

O‘sha paytda bir tanishi uni Germaniyaga borishga qiziqtirgan. Nodira hujjatlarini bir agentlik orqali tayyorlab, suhbatdan o‘tadi. Unda negadir hammasi tez — bir necha hafta ichida o‘xshagan va ketishi aniq bo‘lgan.

«Germaniyaga ilk bor kelganimda men joylashgan yotoqxonada butun bir qavatga faqat men joylashgandim. Sababi boshqalar shartnomasi tugab uylariga qaytib ketishgan ekan. O‘sha payt har xil tovushlar eshitilganday bo‘lib ham juda ko‘rqardim. Keyin o‘rganib ketdim.

Ishim kasalxonada edi: u yerda oshxonada ishladim, bemorlarga ovqat tarqatar edik. Kasalxonada har xil ahvoldagi bemorlarni ko‘rardim. Hatto qaytib ketish haqida ham ko‘p o‘ylaganman, lekin «Chida, chida», deb o‘zimga dalda berardim.

Ishlab, otamning qarzlarini uzganman, onamga moliyaviy ancha yordam bera oldim. Onam hozir ham ko‘proq menga suyanadi, moliyaviy qiyinchiligi bo‘lsa ham menga ayta oladi. Bu – juda katta narsa men uchun», — deb hikoya qiladi Nodira Nazar.

Chet eldagi hayot

Germaniyada hamma narsa tartibli, agar kimdir ishlayotgan bo‘lsa, o‘qiyotgan bo‘lsa, ular buni, albatta, chin dildan qilayotgan bo‘ladi. Boshida Nodiraga u yerga moslashish oson bo‘lmagan. Ishlarini iltimos bilan bitirmoqchi ham bo‘lardi. Lekin nemislar uchun bunday yondashuv yot.

«Keyinroq ishlash bilan birga o‘qishni ham xohladim. Magistraturada o‘qish uchun hisobda ma’lum miqdorda pul bo‘lishi kerakligi va boshqa talablari borligi sabab bakalavriatga Caritas Fortbildungs institutiga hujjat topshirdim.

Soham – shifokor yordamchisi. Bemorlarga yozib berilgan dorilarni beramiz, ularni parvarishlaymiz yoki o‘zimiz mustaqil davo choralari qo‘llaymiz. Agar yana 2 yil o‘qisam, kasalxona menejyeri bo‘lib ishlashim ham mumkin. O‘tgan yili sentabrda o‘qishni tugatdim. Bitiruv imtihonlari juda qiyin bo‘ldi. Uxlamasdan o‘qigan tunlarim ko‘p bo‘ldi. Guruhimizdan 6 kishi (ular orasida nemislar ham bor) imtihondan o‘ta olmadi. Hozir shu yo‘nalishda faoliyat olib boryapman», — deydi u.

Onam uchun uy

Germaniyaga kelgach, Nodira o‘zi tug‘ilib o‘sgan tumanida onasi uchun barcha sharoitlarga ega uy qurib berishni niyat qilgan edi. Dastlab bu uyning poydevori qurildi, keyin devori, hozir ichki ta’mir ishlari tugayapti.

«Onam qiynalmasligi uchun uyning sharoitlari maksimal bo‘lishiga harakat qildim. Onamning xursandchiligini ko‘rib o‘zim ham xursand bo‘ldim. Ham o‘qib, ham uy qurish oson bo‘lmadi. Darsdan keyin ish tanlamay uy tozalashmi yoki shunga o‘xshash boshqa ishlarmi – hammasini qildim. Nasib ekan, bugun onam xursand, men ham mamnunman.

O‘zbekistonga qaytish rejamda bor, albatta. Lekin ungacha o‘zim uchun ham uy sotib olish, yana O‘zbekistonda bir nechta loyihalarni amalga oshirish uchun tayyor bo‘lishim kerak. Nashriyot yoki shunga o‘xshash ijodiy loyiha va hozirgi ishimga oid yana bir loyihani amalga oshirmoqchiman. Bu aynan qariyalar uyi yoki shifoxona emas, lekin bemorlarga doimiy yashab davolanish imkonini beradigan maxsus uy ochishni xohlayman. Bundan tashqari, yana o‘qishni, o‘rganishni istagan sohalarim bor.

Oila qurish ham, albatta, rejalarimda bor. Bir etak farzandlarim bo‘lishini, xotirjam yashashni xohlayman. Lekin hozircha odamlarga ishonishdan biroz cho‘chiyman. Men o‘zimni baland olib aytmoqchi emasman, lekin ba’zi taklif bildirayotganlar orasida men orqali chet elga ketishni xohlayotganlar ham bor. Men esa chin muhabbat bilan oila qurishni xohlayman.

Ota-onalardan esa farzandlarini erkin o‘stirishlarini so‘rardim. Bolani eshitishsin, o‘z fikriga ega bo‘lgan qizlar o‘qiydi, kelajakdagi hayoti chiroyli bo‘lishi uchun o‘zlari harakat qilishadi», — dedi Nodira Nazar.

Zilola G‘aybullayeva suhbatlashdi.