PAESning o‘qqa tutilishi va urush 208-kunidagi boshqa asosiy voqealar

Jahon 08:10 / 20.09.2022 12012

Rossiyaning Ukrainaga keng ko‘lamli harbiy bosqini 208-kuni, dushanba, 19 sentabrda Rossiya qo‘shinlari qo‘shni davlat bosib olingan aholi punktlarini nazorat ostida ushlab turishga urinishni davom ettirdi, Ukraina Qurolli kuchlari (UQK) va uning hududiy mudofaa bo‘linmalari tajovuzga qarshilik ko‘rsatdi. Ukraina janubi va sharqida ukrain kuchlari qarshi hujumi davom etmoqda. Urishayotgan tomonlar vakillari bayonotlarini mustaqil manbalardan tekshirishning iloji yo‘q. 

Rossiya qo‘shinlari Zaporijjya yo‘nalishida o‘z pozitsiyalarini ushlab turishga bor kuchi bilan harakat qilmoqda va buning uchun radikal choralar ko‘rmoqda, deyiladi Ukraina Qurolli kuchlari Bosh shtabining Facebook’da e’lon qilingan kechki tezkor hisobotida. «Rossiya okkupatsion kuchlarining 58-umumqo‘shin armiyasi qo‘mondonligi Zaporijjya yo‘nalishida harakat qilayotgan bo‘lim va bo‘linmalar komandirlari bilan uchrashuv o‘tkazdi, – deyiladi xabarda. – Mavjud ma’lumotlarga ko‘ra, tadbirda pozitsiyalarni ushlab turish va mudofaa kuchlarining bosib olingan hududga chuqur kirib borishiga yo‘l qo‘ymaslik muhokama etildi». Bundan tashqari, Donetsk viloyatining Torez shahri yaqinidagi poligonda rossiyalik harbiylar janglarda yo‘qotishlarga uchragan 1-armiya korpusi bo‘linmalarini to‘ldirish uchun kelgan mahbuslarni tayyorlash uchun o‘quv lagerini tashkil qildi.

Ukraina Qurolli kuchlari Bosh shtabi ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiya qo‘shinlari so‘nggi 24 soat ichida 4 ta raketa va 9 ta aviatsiya hujumi uyushtirgan, Ukraina hududidagi harbiy va fuqarolik obektlariga yalpi o‘t ochish reaktiv tizimlaridan 11 dan ortiq tajovuz sodir bo‘ldi. Kramatorsk, Bilogorivka va Novomixaylivka kabi 24 dan ortiq aholi punktlarining infratuzilmasi zarar ko‘rdi. O‘z navbatida, Ukraina Qurolli kuchlari Mikolaivka Druga, Kurdyumovka va Zaytseve aholi punktlari hududlarida hujumlarni qaytardi. Kun davomida Ukraina aviatsiyasi harbiy kuchlar va texnika to‘plangan 11 ta hududga, bitta zenit-raketa majmuasiga va raqibning bitta o‘q-dori omboriga zarba berdi. Bundan tashqari, Ukraina havo hujumidan mudofaa kuchlari Rossiyaning Su-25 samolyotini, boshqariladigan raketani va uchta uchuvchisiz uchish apparatini yo‘q qildi. Raketa qo‘shinlari 5 ta tayanch punkti va 3 ta o‘q-dorilar omboriga zarba berdi. 

Rossiya harbiylari Mikolaivska oblastida joylashgan Pivdennoukrainska atom elektr stansiyasining sanoat zonasiga raketa hujumi uyushtirdi. O‘qqa tutish kecha tunda amalga oshirildi, deb xabar berdi Ukrainaning «Energoatom» davlat korxonasi 19 sentabr, dushanba kuni Telegram-kanalida. Atom elektr stansiyasi reaktorlaridan atigi 300 metr masofada kuchli portlash sodir bo‘lgan, stansiya binosi zarba to‘lqinidan zarar ko‘rgan, 100 dan ortiq derazalar singan, Pivdennoukrainska energetika majmuasining bir qismi bo‘lgan Oleksandrivska GES gidroagregatlaridan biri o‘chirildi, deyiladi bayonotda. «Pivdennoukrainska AESning barcha uchta energobloki normal ishlamoqda. Yaxshiyamki, stansiya xodimlari orasida jabrlanganlar yo‘q», - deya xabar berdi «Energoatom». Korxona PAES hududidan olingan suratlarni e’lon qildi va raketa zarbasidan diametri 4 metr va chuqurligi 2 metr bo‘lgan chuqur qolgani haqida xabar berdi. 

Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiyning Telegram-kanalida rossiyaliklar Pivdennoukrainska atom elektr stansiyasi (PAES)ni raketalar bilan o‘qqa tutgani aks etgan video e’lon qilindi. «Okkupantlar yana o‘q otmoqchi bo‘lishdi, lekin ular atom stansiyasi nima ekanligini unutib qo‘yishdi. Rossiya butun dunyoni xavf ostiga qo‘ymoqda. Biz uni juda kech bo‘lmasdan to‘xtatishimiz kerak», - deb yozgan Zelenskiy postida.

O‘z navbatida, Ukraina energetika vaziri German Galushchenko Rossiya dunyoni yadroviy falokat yoqasiga qo‘yganini ta’kidladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, AESni o‘qqa tutib, Rossiya «Yevropa energetik shantajida hech bo‘lmaganda qandaydir imtiyozlarga erishmoqchi». «Yevropa Rossiyaning energetik tajovuzkorligiga qarshi turishda qat’iylik ko‘rsatmoqda, biroq Ukrainada rus yadro terrorini to‘xtatish zarurati ikki tomonlama harakatni talab qiladi. Agar yadroviy qish kelsa, elektr energiyasining yuqori narxlari muammosi dolzarb bo‘lmaydi», - dedi u Facebook’da. 

Donetskdagi otishmalar natijasida 13 nafar tinch aholi vakili, jumladan, ikki bola halok bo‘ldi, dedi o‘zini «Donetsk xalq respublikasi» deb e’lon qilgan «hokimiyat» tomonidan tayinlangan shahar «meri» Aleksey Kulemzin. Uning so‘zlariga ko‘ra, o‘qqa tutish Ukraina Qurolli kuchlari tomonidan amalga oshirilgan, shaharning Kuybishev tumanidagi Boku komissarlari maydoniga raketalar kelib tushgan, kamida besh kishi jarohatlangan. 

«DXR» «rahbari» Denis Pushilinning so‘zlariga ko‘ra, jamoat transporti bekati, do‘kon va bank o‘qqa tutilgan. Ijtimoiy tarmoqlarda zarba joyidan fotosuratlar va videolar tarqalmoqda. Ularda o‘liklarning jasadlari va yerda yotgan tez yordam mashinalari ko‘rsatilgan. 

Ukraina qurolli kuchlari Lugansk oblastidagi Bilogorivka aholi punktini nazorat ostiga oldi, dedi Lugansk oblasti harbiy ma’muriyati rahbari Sergey Gayday. Uning so‘zlariga ko‘ra, Ukraina armiyasining muvaffaqiyatlariga qaramay, «Luganshchinaning keng miqyosda deokkupatsiyasini kutish uchun sabr qilish kerak», jarayonning o‘zi Xarkiv oblastiga qaraganda ancha qiyin bo‘ladi, chunki «dushman mudofaaga tayyorlanmoqda». Rasmiyning ta’kidlashicha, «Lugansk yerining har bir santimetri uchun qattiq kurash bo‘ladi».

Bundan tashqari, Donetsk oblastining Yarova posyolkasida Ukraina bayrog‘i ko‘tarildi, deb xabar bermoqda «Operativniy ZSU» Telegram-kanali. Harbiy muxbir Bogdan Miroshnikovning yozishicha, Ukraina Qurolli kuchlari Drobisheve va Liman yaqinida joylashgan aholi punktini tozalash ishlarini yakunlagan va uni to‘liq nazorat qilmoqda. 

O‘zini «Lugansk xalq respublikasi» deb e’lon qilgan hududning «Oliy sudi» Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti (YeXHT) Maxsus monitoring missiyasining ikki xodimini «davlatga xiyonat»da ayblab, 13 yilga ozodlikdan mahrum qildi. 

Ulardan birining ism-sharifi - Dmitriy Shabanov. O‘zini «respublika» deb e’lon qilgan «hokimiyat»ga ko‘ra, Shabanov missiyaning ilg‘or patrul xizmatida ishlagan vaqtida «harbiy sohadagi maxfiy ma’lumotlarni xorijiy maxsus xizmatlar vakillariga berib, respublika xavfsizligiga zarar yetkazgan». 

Ikkinchi mahkumning ismi Maksim Petrov. «LXR»ning «Davlat xavfsizligi vazirligi» oldingi bayonotiga ko‘ra, Petrov «amerikalik kuratori»ga «davlat sirini tashkil etuvchi, «Xalq militsiyasi» 2-armiya korpusi haqidagi missiya materiallarini topshirgan». 

Bahorda «LXR» «hokimiyati» YeXHTning mintaqadagi faoliyatini bir tomonlama taqiqlab qo‘ygan va missiyaning ikki a’zosini «xiyonat»da ayblab, qo‘lga olgan edi. 

O‘zini «Lugansk xalq respublikasi» deb e’lon qilgan hududning «Jamoat palatasi» 19 sentabr kuni mintaqa «rahbari» Leonid Pasechnikka zudlik bilan Rossiya tarkibiga qo‘shilish bo‘yicha referendum o‘tkazish tashabbusi bo‘yicha murojaat qildi. «Jamoat palatasi»ning «rais o‘rinbosari» Lina Vokalovaning «Lugansk axborot markazi» tomonidan e’lon qilingan bayonotida aytilishicha, Rossiyaga qo‘shilish «nafaqat tarixiy adolatning g‘alabasi, balki mamlakat hududini ham himoya qiladi, «respublika» tiklanishi yo‘lida yangi imkoniyatlar ochadi».

Bir necha soat o‘tgach, «DXR»ning «Jamoat palatasi» o‘zini «Donetsk xalq respublikasi» deb e’lon qilgan tashkilot «rahbari» Denis Pushilinga ham xuddi shunday murojaat bilan chiqdi. «Biz Rossiya chegarasi biz bilan Ukraina o‘rtasida bo‘lishini istaymiz», — deyiladi hujjatda. 

«DXR» va «LXR» «rahbarlari» o‘zini «respublika» deb e’lon qilgan hududlar «Jamoat palatalari» murojaatlarini va «keyingi harakatlarni muvofiqlashtirish zarurligini» muhokama qildi, deb xabar beradi RIA «Novosti». Suhbat chog‘ida Pushilin Pasechnikka «DXR» va «LXR» «hokimiyatlari»ning «referendumga tayyorgarlik ko‘rish uchun qadamlar ishlab chiqish» sa’y-harakatlarini birlashtirishni taklif qildi.

19 sentabr kuni kechki payt Izyum yaqinidagi, shahar deokkupatsiyasidan so‘ng topilgan ommaviy qabr joyidan 146 kishining jasadi qazib olindi, dedi Xarkiv oblasti harbiy ma’muriyati raisi Oleg Sinegubov. «Izyumdagi ommaviy qabristondan o‘lganlarning jasadlarini eksgumatsiya qilish davom etmoqda. Shu vaqt ichida 146 ta jasad olib chiqildi, ularning aksariyati tinch aholi, jumladan 2 nafar bola, - deb yozdi u Telegram-kanalida. - O‘lganlarning ba’zilarida zo‘ravonlik alomatlari bor, qo‘llari bog‘langan jasadlar va qiynoqlar alomatlari mavjud. Halok bo‘lganlar orasida mina portlashi, kesilgan jarohatlari ham borligi aniqlandi». Sinegubovning ta’kidlashicha, barcha jasadlar yakuniy o‘lim sababini aniqlash uchun sud-tibbiy ekspertizadan o‘tkazish uchun yuborilmoqda.

Ukraina xizmatlari muqaddam bosib olingan Izyum hududida tinch aholi va ukrainalik harbiylarning qiynoqlarga uchraganiga oid yangi dalillarni topmoqda, dedi TSN7 nashriga maxsus vaziyatlarda bedarak yo‘qolganlar ishi bo‘yicha vakolatli vakil Oleg Kotenko. Izyum yaqinidagi qabrlardan topilgan jasadlarni eksgumatsiya qilish jarayonida yangi tafsilotlar paydo bo‘lmoqda — o‘lganlarning ba’zilari qo‘llari bog‘langan, kamida bir kishi osilgan yoki arqon bilan bo‘g‘ilib o‘ldirilgan bo‘lishi mumkin. 

Kreml Ukrainaga qarshi urushda qatnashish uchun «ko‘ngillilar» deb ataluvchi shaxslarni yollashga katta e’tibor qaratmoqda, ular orasida yollanma askarlar, mahbuslar va hatto kazaklar bo‘linmalari ham bor, deb yozadi Amerika urushni o‘rganish instituti (ISW) dushanba, 19 sentabr kuni o‘z hisobotida. Shu bilan birga, Putin oliy harbiy qo‘mondonlik roziligisiz «ko‘ngillilar»ning urushda ishtirok etishi bo‘yicha qarorlar qabul qilyapti, bu esa prezident va Rossiya Mudofaa vazirligi rahbariyati o‘rtasidagi munosabatlarni yomonlashtirmoqda.

ISW ma’lumotlariga ko‘ra, Putin Ukraina Qurolli kuchlari Xarkiv oblastidagi qarshi hujumda muvaffaqiyat qozonganidan so‘ng safarbarlik yo‘li bilan Rossiya muntazam qo‘shinlari zaxiralarini to‘ldirishga umid bog‘lash o‘rniga «ko‘ngillilar»ni yollash va «qo‘g‘irchoq tuzilmalar» bilan ishlashga ko‘proq e’tibor bera boshladi. Ammo bundan oldin ham prezident ba’zi harakatlarni qo‘mondonlik bilan muvofiqlashtirmagan - butun yoz fasli davomida. 

Germaniya Ukrainaga yana to‘rtta Panzerhaubitze 2000 o‘ziyurar gaubitsalarini yuboradi, deb yozadi dpa mamlakat Mudofaa vazirligining Berlindagi brifingidan so‘ng. Shu tariqa, Ukrainaga yetkaziladigan nemis o‘ziyurar qurollari soni 14 taga ko‘payadi. Germaniya mudofaa vaziri Kristin Lambrext ta’kidlaganidek, bu qurilmalar janglarda o‘zini ko‘rsatdi. Bundan tashqari, Germaniya mamlakatga 50 ta Dingo zirhli avtomobili va yana ikkita MARS II yalpi o‘t ochish reaktiv tizimini jo‘natmoqda.

Yevropa ittifoqining to‘rtta davlati – Estoniya, Latviya, Litva va Polsha rossiyaliklarning o‘z hududiga kirishini chekladi. 19 sentabr, dushanba kunidan boshlab ular turistik vizalar, jumladan, uchinchi davlatlar tomonidan berilgan Shengen vizalariga ega bo‘lgan Rossiya fuqarolarini kiritmaydi.

Cheklovlar faqat sayyohlar, ishbilarmonlar, shuningdek, madaniy va sport tadbirlari ishtirokchilariga tegishli. Rossiyaliklar Shengen hududida yashovchi yaqin qarindoshlari yoki umumiy voyaga yetmagan bolalarini tarbiyalayotgan shaxsni ko‘rish uchun chegarani kesib o‘tishlari mumkin.

Bundan tashqari, istisno diplomatlar, qisqa muddatli viza berilgan va ishlash uchun ro‘yxatdan o‘tgan Rossiya fuqarolari, qisqa muddatli o‘qish vizasi egalari, shuningdek, xalqaro tovarlar va yo‘lovchi tashish sohasidagi ishchilar uchun amal qiladi. Insonparvarlik nuqtayi nazaridan ayrim shaxslarga, jumladan dissidentlar uchun ham kirishga ruxsat beriladi.

Ko‘proq yangiliklar: