Hozirda keng foydalanilayotgan muqobil energiya turlaridan biri shamol energetikasi hisoblanadi. Buning uchun zamonaviy shamol energetik qurilmalari yaratilgan bo‘lib, ular quvvatiga ko‘ra mini va katta shamol energetik qurilmalariga ajratiladi.
O‘zbekistonda doimiy ravishda shamol esib turadigan hududlar mavjud. Bunday geografik hududlarda «Shamol generatorlari»ni barpo etish va ulardan energiya manbai sifatida foydalanish ancha samarali va qulay hisoblanadi.
Bundan bir necha kun avval Innovatsion rivojlanish vazirligi tashabbusi bilan Toshkent shahridagi Yodju texnika instituti Innovatsiya markazi xodimlari tomonidan Erkin Atajanovning «Shamol harakatini mexanik xarakatga aylantiradigan klapanli qurilma»ning (shamol generatori) loyihaviy-tajribaviy namunasi laboratoriya sinovidan o‘tkazilgan edi.
Unda Innovatsion rivojlanish vaziri o‘rinbosari Olimjon To‘ychiyev, institut rahbariyati va ilmiy xodimlari ishtirok etishgandi.
Sinov metodikasiga ko‘ra, loyihaning tajribaviy namunasi laboratoriya sharoitida turli tezlikdagi sun'iy shamol ta'siri ostida sinalgan. Maxsus o‘lchov asboblari yordamida qurilma tajribaviy namunasi o‘qidagi kuch momenti, o‘qning burchak tezligi va berilayotgan sun'iy shamol tezligi o‘lchanib natijalar qayd etilgan.
Biz ushbu ixtiro muallifi Erkin Atajanov va Yodju texnika instituti bilan bog‘lanib, loyihaning qimmati, ahamiyati va kelajagi borasida fikrlarini so‘radik.
«Yangilikka intilish, ixtirolar qilish yoshligimdan hobbim bo‘lgan. Bolaligimda maktab davrida bir ikki marta kichik ixtirolarim bilan konkurslarda qatnashardim», deydi ixtirochi.
U yangi ko‘rinish va funksiyadagi shamol generatorining xususiyatlari haqida aytib berdi.
«Hozirgacha mavjud shamol generatorlari aerodinamik shaklga ega bo‘lar edi. Buning yangilik jihati to‘g‘ri to‘rtburchak shaklga ega bo‘lgan qanotlar orqali harakatlanadi, shuningdek, o‘zini himoya qilish tizimiga ham ega. Bizning mahalliy iqlim sharoitimizga moslashgan, ya'ni avvalgilardan farqli 10-12 emas, balki 7-8 m/s shamolda ham ishlaydi va tok ishlab chiqara oladi», deydi u.
Ushbu yangicha ko‘rinishdagi shamol generatorini test sinovidan o‘tkazgan Yodju texnika instituti Muqobil energiya laboratoriyasi mudiri Ulug‘bek Bozorov ham apparatning yutuq va kamchiliklari haqida ma'lumot berdi.
«Bu apparat shamol energiyasini elektr energiyasiga aylantirib beruvchi qurilmaning bir ko‘rinishi. Albatta, bu yangi ishlanma hisoblanadi. O‘zining analoglaridan farqli jihatlari shamol to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta'sir qilgan lopus-parraklari yopiladi, shamol esishi to‘xtaganda esa yana ushbu parraklar ochiq holatga qaytadi.
Biz laboratoriyamizda test sinovidan o‘tkazdik, natijalar yomon emas, lekin ixtiro ustida hali ancha ishlanishi kerak. Shunda kelajakda foydali ish koeffitsiyentiga ega shamol generatori ishlab chiqarish mumkin.
Bu dastlabki ma'lumotlar shuni tasdiqlaydiki, u takomillashtirilgandan keyin xalqimiz o‘zlari uchun arzon tok ishlab chiqaradigan qurilma paydo bo‘ladi», deydi Ulug‘bek Bozorov.
Ushbu loyihani yanada rivojlantirish va qo‘llab-quvvatlash maqsadida Erkin Atajanovning loyihasi «Xorazm» innovatsion texnoparkiga yo‘naltirilgan.
