Санкт-Петербургдаги “кичик Самарқанд” ёхуд Бухоро амири қурдирган масжид ҳақида биласизми?

Собиқ Россия империяси пойтахтининг қоқ марказида қандай қилиб улкан мусулмон масжиди қурилган эди?

Фото: Kun.uz/Муҳаммаджон Ғаниев

1900-йилларда Санкт-Петербург шаҳрида 4 мингга яқин мусулмон яшаган ва улар орасида марказий осиёлик талабалар ва савдогарлар ҳам бўлган. Лекин жамоат ибодати учун жой муаммо эди. Шунда маҳаллий мусулмонлар масжид қуриш ҳаракатига тушишади.

Жой учун рухсат, харажатларга пул топишдан ташқари, қурилишга қарши турадиган проваслав насронийларини ҳам тинчлантириш масаласи турарди. Масжид кўтаришга 500 минг рубл керак эди. Мусулмонлар эса 33 минг рубл тўплашади, холос.

Шунда Бухоро амири Сайид Абдулаҳадхон (Саид Олимхоннинг отаси) Петербургга келади ва подшо Николай II билан нонушта пайтида ундан ибодат учун ер сўрайди. Ва Петербург марказидаги жой учун бирданига 312 минг рубл тўлайди. Қурилишга эса яна ярим миллион хайрия қилади.

Атиги 20 йил мусулмонларга хизмат қилган масжид биноси 1940-йилларда ёпилиб, унинг минораларидан бири қурол-аслаҳа омборига айлантирилади. Ўн йил ўтиб ҳокимият масжидни ҳатто бутунлай бузиб ташламоқчи ҳам бўлган. Аммо бунга мусулмон татарлар ва бухоролик жамоалар қаттиқ қаршилик кўрсатган. Шундан кейин бино ибодат учун яна қайтарилган.

Бугун Санкт-Петербург масжиди шаҳарнинг энг муҳим маданий ёдгорликларидан бирига айланган. Унинг ёнидан ўтган борки, “кичик Самарқанд” билан суратга тушишга ошиқади.

Kun.uz фотомухбири Муҳаммаджон Ғаниев Россияга хизмат сафари давомида Петербургдаги масжиддан фотожамланма тайёрлади. Бинони ичкаридан тасвирга олиш мумкин эмас, елкангиздаги тугунни ҳам ташқарида қолдирасиз – фақат ибодат учун кириш мумкин.