Қўшимча функционаллар
-
Тунги кўриниш
Франция президенти мамлакатдаги тартибсизликларда видеоўйинлар ва ижтимоий тармоқларни айблади
Эммануэль Макрон мамлакатга ёйилган тартибсизликларни ушлашга бор кучи билан ҳаракат қилди ва ҳукумат биноларига қилинган ҳужумни «ҳаддан ошиш» деб баҳолаб, видеоўйинлар ва ижтимоий тармоқларни эҳтиросларнинг жунбишга келтиришда айблади ва ота-оналардан ўз фарзандларини кўчага чиқармасликни сўради.

Франциядаги норозилик намойишлари тўрт кундирки тинмаяпти, гарчи мамлакат ички ишлар вазири Жералд Дарманин шанба куни эрталаб журналистларга намойишлар «бироз пастроқ интенсивлик»да ўтганини таъкидлаган бўлса-да. Жума куни ҳибсга олинган намойишчилар сони 467 нафарни ташкил этиб, уларнинг умумий сони 1000 нафардан ошган.
Ғалаён Франциянинг денгиз ортидаги ҳудудларига ҳам кўчган. Жанубий Америкада жойлашган Франция Гвианасида бир эркак пойтахт Каййенадаги ўз уйи балконида туриб кўчадаги намойишларни кузатиб турганида дайди ўқ тегишидан ўлган, дейилади Ассамблея раиси Гарбриэл Сервиллнинг баёнотида.
Аввалроқ Сервилл Париж яқинида отилган ўсмир йигитчанинг «фожиали» ўлими туфайли келиб чиққан «ҳиссиётларни тушуниб тургани»ни айтиб, хотиржамликка чақирган эди, деб ёзади The Washington Post нашри.
Тўрт кундан буён давом этаётган тартибсизликлар давомида шаҳар идораларига ўт қўйилган, дўконлар таланган, намойишчилар ва полиция ўртасида тўқнашувлар юз берган. Франция президенти ўзининг Брюсселга ташрифини бекор қилиб, тарангликни сусайтиришга доир чораларни муҳокама қилиш учун Париждаги Елисей саройида вазирлар маҳкамасининг шошилинч йиғилишини чақирган.
Таназзулнинг кучайиши — жаҳон саҳнасидаги амбициялари ўз уйидаги қийинчиликлар билан мураккаб аҳволга солиб қўйилган Макрондек етакчи учун синов. Франция учун бу оғриқли товон лаҳзалари, чунки боланинг ўлдирилиши ирқ, тенглик ва полиция фаолияти борасида кучли баҳсларни келтириб чиқармоқда, деб ёзади The Washington Post нашри.
Айримлар Макрондан Франция полициясининг ҳокимиятини чеклашни талаб қилмрқда. «Агар улар тартибсизликлар янада авж олишини исташмаса, нимадир қилишлари керак», — деган Парижда яшаётган 26 яшар дастурчи-муҳандис Готие Энон. Унинг сўзларига кўра, Франция шаҳарчаларида яшаётган аҳолининг «бутун бир гуруҳлари»га қулоқ солинмаяпти.
Келиб чиқиши жазоирлик ва марокашлик бўлган Наҳил М. деб аталаётган 17 ёшли ўсмирнинг ўлимидан сўнг бошланган норозилик намойишлари Париждан Франциянинг бир нечта шаҳарлари, жумладан Марсел, Лион ва Тулуза шаҳарлари ҳам кўчган. У сешанба куни Нантерда тўхтатилганидан сўнг полиция ходими томонидан отиб ташланган. Полиция офицерининг ўзи аллақачон ушланган ва болакайнинг оиласидан кечирим сўраган.
Франция ички ишлар вазирлиги жума куни кечқурун мамлакат бўйлаб 45 мингдан ортиқ полиция сафарбар қилингани, шаҳарларда жамоат транспортининг ҳаракати тўхтатилиб, комендантлик соатлари эълон қилингани баён қилди. Вазир Дарманинга кўра, пайшанба кунигача камида 875 киши ҳибсга олинган, 200 дан ортиқ полициячилар тўқнашувларда ярадор бўлишган.
Ҳукумат томонидан тартиб-интизомни тиклаш учун «барча варинатлар» кўриб чиқилди, деган жума куни кечқурун Франция бош вазири Элизабет Борн. У зўравонликни Twitter’да «тоқат қилиб ва кечириб бўлмас», деб атаган.
Франция етакчилари ўлдирилган ўсмир йигитчанинг оиласини дарҳол қўллаб-қувватлаган ва полицияга нисбатан танқидий кайфиятни эгаллашган. Чоршанба куни Макрон ўқ узишни «тушунтириб ва кечириб бўлмас», деб атаган.
«Одатда етакчилар бундай ҳолатларда изоҳ беришмайди ва одил судга ўз ишини қилишга қўйиб беришади, — дейди Лондоннинг Университет коллежи француз сиёсати профессори Филипп Марлиер. — Францияда шу пайтгача полицияни танқид қилмаслик борасида ўзига хос консенсус мавжуд эди».
Бироқ, Макроннинг баёнотлари мужмал бўлди. Масалан, мамлакатда норозилик намойишлари давом этаётган пайтда уни Элтон Жоннинг Парижда бераётган концертида кўришган.
Ўзининг жума кунги чиқишида у полиция фаолиятидаги ирқий адолатсизликка эмас, ота-оналар учун болаларини кўчаларга чиқармаслик зарурияти ҳамда ижтимоий тармоқларнинг зарарларига диққат-эътиборни қаратган. Бу ўнг танқидчиларнинг зарбаларини чиппакка чиқариш учун қилинган бўлиши ҳам эҳтимолли.

Эътиборлиси, бу кенг қамровли норозилик намойишлари Макроннинг аҳоли томонидан кескин рад этилган пенсия ёшини кўтариш тўғрисидаги қароридан сўнг рўй берган намойишлар изидан содир бўлмоқда.
Гарчи Франция президенти пенсия сиёсати бўйича алал-оқибат кўзлаган мақсадига эришган бўлса-да, ёндош намойишлар ва иш ташлашлар Францияни бурчакка сиқиб қўйди ва оммавий тартибсизликлар келтириб чиқарган эди. Март ойида Британия қироли Чарлз III Францияда монарх сифатида илк ташрифини ҳам кейироққа қолдиришга мажбур бўлган эди.
Макрон эса пайшанба куни Брюсселда ўтадиган Европа кенгаши саммитида иштирок этиш учун Францияни тарк этган эди, бироқ иккинчи кунги тадбирларда иштирок этмасдан Парижга қайтиб келди.
Шу дам олиш кунларида у Германияга давлат ташриф қилиши кутилаётганди, энди бу ташриф ҳам бекор қилинди. Бу ташриф сўнгги 23 йил ичида илк бор Франция президентининг Германияга давлат ташрифи бўлиши кутилаётганди.
Ўзининг жума кунги баёнотида БМТнинг инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссияси Францияни «ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларда ирқчилик ва дискриминация муаммолари билан жиддийроқ шуғулланиш»га чақирган.
Айримлар Франциядаги вазият билан АҚШдаги полиция зулми ўртасида боғланишлар кўрмоқда.
«Агар Америкадаги мутлақ специфик ирқчилик контексти олиб ташланса, бу воқеалар Миннеаполисда 2020 йилнинг майида оқ танли полициячи томонидан бўғиб ўлдирилган қора танли Жорж Флойд ўлимини эслатади», — дейилади Le Monde нашрининг пайшанба кунги таҳририят мақоласида.
БМТ ҳужжатида ҳукуматдан 2017 йилги жамоатчилик хавфсизлиги тўғрисидаги қонунга аниқлик киритиш сўралади, хусусан ўқотар қуролдан фойдаланиш қоидаларига доир. «Бу нуқтайи назарда Францияда на оддий фуқаро, на бирор полициячи тўтатилган чоғда ўлмаслиги керак», — деб ёзади Le Monde.
Францияда ўқотар қуролдан ўқ узиш туфайли ўлим сони АҚШга нисбатан камроқ рўй беради ва мазкур воқеа Флойд ўлимидан буён илк бор оммавий жамоатчилик эътирозини келтириб чиқарди.
Ўшандан буён француз активистлари Франциядаги миллий озчиликлар, асосан араблар ва африкадан келиб чиққан шахсларга қаратилган, ўзлари полициянинг дискриминацион тактикаси деб атовчи хатти-ҳаракатларга нуқта қўйишни талаб қилиб келишади.
Франциядаги умуммиллий норозилик намойишлари шу ҳафта ичида Нантердаги воқеа тасвирлари интернетда тарқалганидан сўнг рўй берди. Тасвирлардан кўринишича, икки полициячи тўхтаб турган сариқ тусли Mercedes AMG ёнида туриб, кутилмаганда улардан бири ҳайдовчи деразасига қараб тўппонча ўқталади. Машина жойидан қўзғалганида полициячи яқин масофадан туриб тепкини босади. Кейинги тасвирлардан маълум бўлишича, Наҳил М.дан ташқари яна икки бўлган машина йўл четига чиқиб урилган.
Ҳудудий прокурор Паскал Праченинг айтишича, полициячилар ҳайдовчини полиция бўлинмасида ҳужжатларини текшириш учун тўхтатмоқчи бўлишган, лекин у қочишга уринган. Уни қувиб бориб, тирбандликда ушлашган ва яна қочишга уринишдан сўнг сўнгра отишма рўй берган.

Наҳилнинг онаси, «Наҳил учун адолат» ёзуви туширилган оқ футболка кийиб олган Муния хоним пайшанба куни ўғлининг хотирасига норозилик намойиши уюштирди ва унда минглаб одамлар иштирок этишди.
«У эрталаб мени қаттиқ қучиб ўпди. У: «Ойи, сизни яхши кўраман», деди», — дея Наҳилнинг онаси сешанба куни ўғлини сўнгги бор тирик кўрган онларни эслайди. «Биз бир вақтда уйдан чиқиб кетдик — у «Макдоналдс»га йўл олди. Мен одатдагидек ишга кетдим. Орадан бир соат ўтар-ўтмас менга ўғлим отиб ташланганини хабар қилишди».
Француз машҳурлари, жумладан, футбол юлдузи Килиан Мбаппе ва актёр Омар Си ўз бирдамлиги ва норозилигини билдиришди. 2016 йилда 24 ёшли ўгай акаси Адама Траоре полиция ҳибсида вафот этган Асса Траоре ҳам оилани қўллаб-қувватлаб видеоролик эълон қилди. Унда у икки фожиа ўртасида параллел ўтказиб, полициянинг зулмкорлиги ва ирқчилигини қоралаган.

Тавсия этамиз
Германияга ишга юбориш билан боғлиқ фирибгарлик ҳолати аниқланди
Жамият | 15:33 / 23.07.2025
Ўзбекистонда iPhone нархлари қимматлашди. Нега?
Иқтисодиёт | 21:38 / 22.07.2025
Тошкентда беморга шилқимлик қилган шифокор 5 суткага қамалди
Жамият | 15:28 / 22.07.2025
Таркибида кучли таъсир қилувчи моддалар бўлган оздирувчи қаҳвалар савдосига чек қўйилди
Жамият | 09:27 / 22.07.2025
Сўнгги янгиликлар
-
Сунъий интеллект олимларга Қадимги Рим тарихидаги бўшлиқларни тўлдиришга ёрдам беради
Фан-техника | 23:45 / 24.07.2025
-
Залужний Россияга қарши уруш 2034 йилгача давом этишини башорат қилди
Жаҳон | 22:53 / 24.07.2025
-
Тошкентда волейбол бўйича ўсмирлар ўртасида жаҳон чемпионати бошланди
Спорт | 22:49 / 24.07.2025
-
«Оқ олтин» балоси: Ўзбекистонда пахта қуллиги тарихи, оқибатлар ва бугунги кун ҳақида
Ўзбекистон | 22:01 / 24.07.2025
Мавзуга оид

14:06 / 24.07.2025
Германия ва Франция FCAS жанговар самолёти бўйича келишмовчиликни ҳал қилмоқчи

07:35 / 18.07.2025
Европанинг уч давлати Украина учун АҚШ қуролларига пул тўламайди

17:31 / 15.07.2025
Renault Франция президенти учун зирҳли Rafale ишлаб чиқарди

15:07 / 15.07.2025