O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining bugun qabul qilingan «Biznesning qonuniy manfaatlari davlat tomonidan muhofaza qilinishi va tadbirkorlik faoliyatini yanada rivojlantirish tizimini tubdan takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi Farmoniga sharh e'lon qilindi.

Bugungi kunda yurtimizda 525 mingdan ortiq tadbirkorlik sub'yekti faoliyat yuritmoqda. Mamlakatimizda yalpi ichki mahsulotning 56 foizdan ortig‘i kichik va xususiy biznes sub'yektlari tomonidan ishlab chiqarilayotgan bo‘lib, ular respublikamiz mehnatga layoqatli aholisining 78 foizdan ortig‘ini ish bilan ta'minlamoqda.

2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida belgilangan vazifalarni ijro etish, jumladan, biznes sohasi vakillari va davlat organlari o‘rtasida samarali muloqot va foydali hamkorlik mexanizmlarini yo‘lga qo‘yish, xususiy mulk va tadbirkorlikning huquq va qonuniy manfaatlarini ishonchli muhofaza qilish kafolatlarini kuchaytirish, viloyatlar va tumanlarda biznes-muhitni takomillashtirish masalalari bo‘yicha, shuningdek, tadbirkorlik sub'yektlariga, avvalo, viloyatlar, shahar va tumanlarda sifatli davlat xizmatlari taqdim etilishini ta'minlash davlat organlari va tadbirkorlik tuzilmalarining o‘zaro hamkorligini, ayniqsa, tadbirkorlik sub'yektlari faoliyatini endi boshlagan davrlarda ularni qo‘llab-quvvatlashning yangi samarali tizimini yaratishni taqozo etadi.

Yuqorida ko‘rsatilgan vazifalarning hal etilishi nodavlat-notijorat tashkiloti hisoblanib, maqomi, yo‘nalishi va faoliyati ko‘lami, mulk shaklidan qat'i nazar, tadbirkorlik sub'yektlarini birlashtirib turuvchi O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi tomonidan ta'minlanishi ko‘zda tutilgan.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining mazkur Farmoni, avvalo, tadbirkorlik faoliyati rivojlanishi va biznesning qonuniy manfaatlari muhofazasini, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi faoliyati tubdan takomillashtirilishini nazarda tutadi.

Farmonda Savdo-sanoat palatasining quyidagi aniq va eng muhim vazifalari belgilab berilgan:

a) tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish sohasida:
•tadbirkorlik sub'yektlari, ayniqsa, ularning o‘z faoliyatini yo‘lga qo‘yish davrida qo‘llab-quvvatlashning samarali tizimini yaratish, huquq va qonuniy manfaatlarini ishonchli muhofaza qilish kafolatlarini kuchaytirish, sohaning jadal rivojlanishiga har tomonlama ko‘mak berish, xususiy mulk va tadbirkorlikning ustuvorlik roli va daxlsizligini ta'minlash, mamlakatimiz tuman va shaharlarida aholini tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb qilish;

•vakolatli organlar tomonidan tadbirkorlik sub'yektlarining huquq va qonuniy manfaatlariga rioya etilishi holatini tahlil qilish hamda tahlil natijalarini tizimli ravishda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Devoni, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va boshqa vakolatli organlarga taqdim etish;

•tadbirkorlik faoliyati sohasi qonunchiligining avvalambor mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan ijro etilishi ustidan jamoat nazoratini o‘rnatishning samarali tizimini joriy etish va ularning faoliyati bo‘yicha mustaqil baholash mezonini ishlab chiqish va Vazirlar Mahkamasiga taqdim etish;

•davlat va xo‘jalik boshqaruvi hamda mahalliy davlat hokimiyati organlarining rahbarlari va xodimlariga nisbatan shikoyat arizalari bilan murojaat qilgan tadbirkorlik sub'yektlarining manfaatlarini himoya qilish;

•tadbirkorlik sub'yektlari faoliyati monitoringini amalga oshirish hamda ular faoliyati tekshiruvlarida Palata a'zolarining ishtirok etishi.

b) ishbilarmonlik va investitsiya muhitini yaxshilash sohasida:
•tadbirkorlikka oid qonunchilikni takomillashtirish, tadbirkorlik muhitini yanada yaxshilash, tadbirkorlik sohasidagi me'yoriy-huquqiy hujjatlarning amaliyotga joriy etilishi ustidan jamoat ekspertizasini tashkil etish va jamoat nazoratini kuchaytirishga keng jalb qilish;

•tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish hamda qulay ishbilarmonlik va investitsiya muhitini shakllantirish bo‘yicha davlat dasturlari, shuningdek, hududlarni kompleks rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqishda faol ishtirok etish;

•tadbirkorlik sub'yektlarini ishbilarmonlik muhitini yanada yaxshilash bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqishga faol jalb qilish, tadbirkorlik tuzilmalari bilan birgalikda me'yoriy-huquqiy hujjatlar loyihalarining jamoatchilik ekspertizasini, jumladan, sanoat, transport, qurilish, moliya, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, savdo va xizmatlar, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash va boshqa sohalar bo‘yicha ekspert kengashlarini tashkil etish;

•tadbirkorlik sub'yektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlari kafolatlarini mustahkamlash, ularning rivojlanishini rag‘batlantirishni kuchaytirishga qaratilgan qonunchilikni takomillashtirish bo‘yicha takliflar tayyorlash; 

•respublika tumanlari (shaharlari), viloyatlari kesimida joylardagi ishbilarmonlik muhitining holati hamda qonunchilikdagi me'yorlar va talablarning amalga oshirilishi natijalari bo‘yicha har chorakda tahlil o‘tkazish hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Devoni, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va boshqa vakolatli organlarga ularni yaxshilash bo‘yicha tahliliy materiallar va takliflarni taqdim etish.

v) tadbirkorlik faoliyatiga ko‘maklashish sohasida:
•tadbirkorlik sub'yektlariga biznesni tashkil etish, yuritish va yanada rivojlantirishda amaliy yordam ko‘rsatish, davlat organlari va bozor infratuzilmasi sub'yektlari xizmatlaridan foydalanish imkoniyatlari va sharoitlarini taqdim etish, maslahat yordami va axborot ta'minotini taqdim etishda quyidagilar orqali ko‘maklashish:

•yangidan faoliyat boshlayotgan tadbirkorlarni joylashtirish uchun biznes-inkubatorlar yaratish va faoliyatini tashkil etish hamda ularga biznes-rejalarni tayyorlash, tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish bilan bog‘liq zarur axborotlarni olish va amaliy masalalarni hal etishda ekspert, huquqiy va maslahat yordami ko‘rsatish;

•tadbirkorlarning investitsiya va ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil etish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni o‘zlashtirishi, tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish bilan bog‘liq zarur axborotlarni olishga ko‘maklashishini ta'minlash;

•tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishda, ular faoliyati bo‘yicha tekshiruvlar o‘tkazilganida tadbirkorlik sub'yektlariga huquqiy va yuridik yordam ko‘rsatish;

•moliyaviy va tovar-xomashyo resurslari, muxandislik-kommunikatsiya tarmoqlari, texnologik mashinalar va qurilmalar, ishlab chiqarish obektlari, shuningdek, yer uchastkalaridan foydalanishda amaliy yordam ko‘rsatish;

•Savdo-sanoat palatasi a'zolari va hamkorlari ishtirokida jamoatchilik asosida qo‘mitalar, ishbilarmonlik va muvofiqlashtirish kengashlarini tashkil etish;

•innovatsiya tadbirkorligini joriy etishga, «startup» loyihalar, yoshlarning, avvalambor oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta'limi muassasalari bitiruvchilarining o‘z biznesini tashkil qilish va yuritishga, shuningdek, aholi bandligi va daromadlarining jadal o‘sishini ta'minlashga xizmat qiladigan kichik, xususiy va oilaviy tadbirkorlik, kasanachilikning turli shakllarini jadal rivojlantirishga faol ko‘maklashish.

g) davlat organlari bilan o‘zaro hamkorlik sohasida:
•davlat hokimiyatining barcha tarmoqlari – qonunchilik, sud va ijro hokimiyatlari, shuningdek, bank-moliya tashkilotlari va bozor infratuzilmasining boshqa sub'yektlari bilan o‘zaro hamkorlikning samaradorligiga xizmat qiladigan tizimning yangi shakllarini joriy etish;

•tadbirkorlik sub'yektlari bilan davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, shuningdek, joylardagi barcha darajadagi davlat hokimiyati organlari o‘rtasida o‘zaro munosabatlarni samarali tashkil etishga ko‘maklashish, «to‘g‘ridan-to‘g‘ri va qayta aloqa» tamoyili bo‘yicha o‘zaro hamkorlikning amaliy va samarali mexanizmini yaratish;

•tadbirkorlik sub'yektlarining murojaatlarini qabul qilish va qayta ishlash, vakolatli organlarga ko‘rib chiqish uchun taqdim etish, shuningdek, ularning ijro etilishi monitoringi va tahlilini olib borish;

•viloyatlar markazlari, tumanlar va shaharlarda Tadbirkorlikka ko‘maklashish markazlari faoliyatini tashkil etish, ularning vakolatli davlat organlari va tashkilotlar, shuningdek, davlat xizmatlari taqdim etuvchi xo‘jalik boshqaruvi organlari bilan o‘zaro hamkorligini ta'minlash.

d) tadbirkorlik sub'yektlarini o‘qitish va kadrlar tayyorlash sohasida:
•tadbirkorlik tuzilmalari uchun kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash tizimi sifatini tubdan oshirish, iqtisodiyot tarmoqlari ehtiyojlarini inobatga olgan holda, ta'lim yo‘nalishlari va ixtisosliklari bo‘yicha o‘quv dasturlarini takomillashtirish, har bir tuman va shaharlarda quyidagi usullar orqali kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash doimiy kurslarini tashkil etish:

•O‘zbekiston Respublikasi Xususiylashtirilgan korxonalarga ko‘maklashish va raqobatni rivojlantirish davlat qo‘mitasi, shuningdek, Respublika tadbirkorlik faoliyati asoslarini o‘qitish markazi va uning hududiy filiallari bilan kasb-hunar kollejlari negizida mashg‘ulotlardan bo‘sh vaqtlarda o‘zaro hamkorlikni tashkil etish;

•markaz faoliyatining yo‘nalishlari bo‘yicha xalqaro moliya institutlari, xorijiy donorlar va chet davlatlarning tadbirkorlarni o‘qitish bo‘yicha muqobil markazlari bilan yaqin hamkorlikni yo‘lga qo‘yish;

•tadbirkorlarga biznes yuritish asoslari, biznes-rejalar tuzish, tadbirkorlik faoliyati sohasida qonunchilik hujjatlari loyihalarini ishlab chiqish, menejment, moliyaviy boshqaruv va boshqa zarur fanlarga o‘qitishni tashkil etish bo‘yicha tadbirkorlik sub'yektlari uchun o‘quv kurslarini ishlab chiqish va o‘tkazish;

•xodimlarni tanlash va o‘qitishda, ularning professional malakasini doimiy oshirishda tadbirkorlarga yaqindan ko‘maklashish, hududlar va tadbirkorlik sohalarida malakali kadrlarga bo‘lgan ehtiyojlardan kelib chiqib, o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta'lim muassasalarida mutaxassislar tayyorlashga davlat buyurtmasini shakllantirishda ishtirok etish;

•ta'limni tashkil etish uchun oliy o‘quv yurtlari, kasb-hunar kollejlarining o‘qituvchilari, amaliyotchi-mutaxassislar, yuqori natijalarga erishgan tadbirkorlar va xorijiy mutaxassislarni jalb qilish.

ye) tashqi iqtisodiy faoliyat va investitsiyalarni jalb qilish sohasida:
•mamlakatimizdagi tadbirkorlik sub'yektlarining xalqaro ishbilarmonlik hamjamiyatiga integratsiyalashuvi, mahalliy korxonalar mahsulotlarining tashqi bozorlarga chiqarilishini ta'minlash, milliy brendlarni xorijda faol ilgari surish, mahalliy va xorijiy investitsiyalarni, shuningdek, zamonaviy texnologiyalarni jalb etish;

•biznes-forumlar, ko‘rgazmalar va yarmarkalarni tashkil etish va ularda mahalliy tadbirkorlik sub'yektlarining keng ishtirokini ta'minlash;

•tadbirkorlik sub'yektlariga ishonchli hamkorlar, yangi bozorlarni izlash va ishlab chiqarilgan mahsulotlarni tashqi bozorlarga yo‘naltirish, eksport turlarini kengaytirish va tadbirkorlik sub'yektlarining eksport salohiyatini oshirish, shuningdek, ularga huquq va manfaatlarini muhofaza qilishda yordam ko‘rsatish;

•tashkil etilgan kichik sanoat va erkin iqtisodiy zonalarda ichki va tashqi bozorlarda talab yuqori bo‘lgan, raqobatdosh mahsulotlar ishlab chiqarish bo‘yicha zamonaviy ishlab chiqarishlarni tashkil etishga oid loyihalarni amalga oshirish doirasida tadbirkorlik sub'yektlari, jumladan, xorijiy investorlarga har tomonlama ko‘maklashish;

•ushbu muhim va dolzarb vazifalarni amalga oshirishda mamlakatimizning chet eldagi diplomatik vakolatxonalarining savdo-iqtisodiy masalalar bo‘yicha maslahatchilari, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasining chet eldagi vakolatxonalari bilan o‘zaro hamkorlikni ta'minlash.

Davlatimiz rahbarining «Biznesning qonuniy manfaatlari davlat tomonidan muhofaza qilinishi va tadbirkorlik faoliyatini yanada rivojlantirish tizimini tubdan takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi Farmoniga muvofiq, Savdo-sanoat palatasi me'yoriy-huquqiy hujjatlar loyihalarining tadbirkorlik faoliyatiga ta'sirini baholash to‘g‘risidagi xulosani berish bo‘yicha vakolatli organ etib belgilandi. Ya'ni, tadbirkorlik sohasidagi barcha loyihalar majburiy ravishda Savdo-sanoat palatasi bilan kelishilishi zarur.

Nazorat organlari tomonidan rejalashtirilgan tekshiruvlar haqida avvaldan Savdo-sanoat palatasiga xabar berilishi, shuningdek, davlat organlari, jumladan, nazorat va huquqni muhofaza qilish organlari huzurida tashkil etiladigan jamoat maslahat kengashlari tarkibiga Savdo-sanoat palatasi vakillarining kiritilishi tartibi joriy etilmoqda.

2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida biznes-hamjamiyati bilan davlat organlari o‘rtasida muloqot qilishing samarali mexanizmini yo‘lga qo‘yish bo‘yicha belgilangan chora-tadbirlarni amalga oshirish maqsadida Farmonda Savdo-sanoat palatasi va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qo‘mitalari hamkorlikda xususiy mulk va tadbirkorlikni rivojlantirish, ularning huquqlari va qonuniy manfaatlarini ta'minlash masalalari bo‘yicha davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari rahbarlari va xodimlarining hisobotlarini tinglash nazarda tutilgan.

Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tadbirkorlar bilan muammoli masalalarni, biznes-g‘oyalarni hamda loyihalarni muhokama qilish bo‘yicha tizimli asosda uchrashuvlar o‘tkazish, biznes doiralar, ilmiy hamjamiyat, Hukumat va aholi o‘rtasidagi muloqotlarga ko‘maklashish maqsadida har yili biznes-hamjamiyat, mintaqaviy va xalqaro biznes vakillarining Iqtisodiy forumini o‘tkazish ko‘zda tutilmoqda. 

O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi oldiga qo‘yilgan vazifalarni hamda berilgan qo‘shimcha huquq va vakolatlarni to‘liq va samarali amalga oshirish maqsadida Farmon ijrosi doirasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi faoliyatini tashkil etishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi qarori qabul qilindi. Unda Savdo-sanoat palatasining tashkiliy-boshqaruv tuzilmasini tubdan takomillashtirish nazarda tutilgan.

Xususan, Tadbirkorlikka ko‘maklashish markazlarining tashkil etilishi ko‘zda tutilgan bo‘lib, ular davlat organlari va bozor infratuzilmasi sub'yektlarining xizmatlari, biznes-xizmatlardan bir joyda foydalanish uchun zarur sharoitlar yaratish va imkoniyatlarni taqdim etish orqali tadbirkorlik sub'yektlarini har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan.

Bunda tashkil qilinayotgan Markazlarning tadbirkorlarga «yagona darcha» tamoyili asosida davlat xizmati ko‘rsatish sub'yektlari bilan, shuningdek, bank, lizing, sug‘urta, auditorlik, baholash, rieltorlik kompaniyalar va boshqalar kabi bozor infratuzilmasi sub'yektlari bilan uzviy aloqalar tashkil qilish nazarda tutilgan. Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyat markazlari va Toshkent shahrida ularning shahar va tumanlarda bo‘linmalari bilan Markazlar tashkil etiladi.

Shu bilan birga, xorijiy investorlar, shuningdek, chet ellik hamkorlar bilan o‘zaro munosabatlarda milliy kompaniyalarning huquqlari va qonuniy manfaatlari ishonchli muhofaza qilishini ta'minlash maqsadida Savdo-sanoat palatasi tarkibida Xalqaro arbitraj sudini tashkil etish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar nazarda tutilmoqda.

Qabul qilingan chora-tadbirlarning hayotga tatbiq etilishi tadbirkorlik sub'yektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlari muhofazasi kafolatlari kuchayishini ta'minlash, biznesni tashkil etish va yuritishda har tomonlama ko‘mak ko‘rsatish, sifatli davlat xizmatlarini taqdim etish, shuningdek, biznes-muhitni takomillashtirish masalalari bo‘yicha tadbirkorlar bilan axborot almashinuvining samarali usulini joriy etish imkonini beradi va mamlakatimizda xususiy mulk va tadbirkorlikning yanada rivojlanishi, chet el investitsiyalarining keng jalb qilinishi va mahalliy ishlab chiqaruvchilarning tashqi bozorlarga chiqishiga xizmat qiladi.